Page Text
________________
दशवैकालिके चतुर्थाध्ययनम् ।
Այ
करैरेतदनन्तरोदितं न पुनरेष एव परमार्थ इति गाथार्थः । एतदेव दर्शयति । लोगे ए समये, निच्चो जीवो विनास श्रहं ॥ इहरा संसाराई, सवं पिन जुद्यए तस्स ॥ २७१ | व्याख्या ॥ लोके नैनं छिन्दन्ति शस्त्राणीत्यादिवचनप्रामाण्याद्वेदेषु स एष श्रयोऽज इत्यादिश्रुतिप्रामाण्यात्समये न प्रकृतिर्न विकृतिः पुरुष इति वचनप्रामाण्यात् । के मित्याह । नित्यो जीवः प्रच्युतानुत्पन्न स्थिरैकखावः । एकान्तनित्य एव न चैतन्याय्यमेकस्वभावतया संसरणादिव्यवहारोछेदप्रसंगादिति वदयत्यत आह । वेजापयास्माकं विकल्पेन नजनया स्यान्नित्य इत्यादिरूपया द्रव्यार्था देशान्नित्यः यादेशादनित्य इत्यर्थः । इतरथा यद्येवं नाभ्युपगम्यते । ततः संसारादि सारालोचनादि सर्वमेव न युज्यते । तस्यात्मनः स्वजावान्तरानापत्त्या एकखजावनया वार्तमानिकनावातिरेकेण नवान्तरानापत्तेरेवममूर्तत्वान्यत्वयोरपि विजापा वेदिनव्या । अन्यथा व्यवहाराजावप्रसंगात् । एकान्तामूर्तस्यैकान्तदेह जिन्नस्य वातिपाता - संजवादित्यत्र बहु वक्तव्यं तत्तु नोच्यते अक्षरगम निकामात्रत्वात्प्रारम्नस्येति गाथायैः । एवमन्यत्वादिद्वारत्रयं व्याख्यायाधिकृत निर्यु क्तिगाथां व्याचिख्यासुराह । कारण श्रविभागाउँ, कारणाविणास य जीवस्स ॥ निच्चत्तं विन्नेयं, यागासपडाणुमा पार्ट ॥ २७२ ॥ व्याख्या ॥ कारणाविभागात्पटादेस्तन्त्वादेरिव कारण विभागाजावादित्यर्थः । कारणाविनाशतश्च। कारणाविनाशश्च कारणानामेवाजावात् । किमित्याह । जीवस्यात्मनो नित्यत्वं विज्ञेयम् । कुत इत्याह । आकाशपटानुमानात् । अत्रानुमानशब्दो दृष्टान्तवचनः। व्याकाशपटदृष्टान्तात् । ततश्चैवं प्रयोगः । नित्य श्रात्मा स्वकारण विभागाभावादाकाशवत् । तथा कारण विनाशानावादाकाशवदेव । यस्त्वनित्यस्तस्य कारण विभागजावः । कारण विनाशजावो वा यथा पटस्येति व्यतिरेकः । पटाद्धि तन्तवो विभज्यन्ते विनश्यन्ति चेति नित्यत्वसिद्धिः । नित्यत्वादमूर्तः । अमूर्तत्वाद्देहादन्य इति गायार्थः ॥ निर्युक्तिगाथायां कारण विभागाभावात्कारण विनाशानावाच्चेति द्वारद्वयं व्याख्याय सांप्रतं बन्धस्य प्रत्ययाभावादिति व्याचिख्यासुराह ॥ हेडप्पनवो बंधो, जम्माणंतरयस्त नो जुत्तो । तोग विरह खलु, चोराइघडाणुमापाई ॥ २७३ ॥ व्याख्या ॥ हेतुप्रनवो देतुजन्मा बन्धो ज्ञानावरणादिपुजलयोगलक्षणः जन्मानन्तरमृतस्योत्पत्त्यनन्तर विनष्टस्य न युक्तो न घटमानः । तयोग विरहत इति तैर्वन्धहेतु निर्मिथ्यादर्शनाविरतिप्रमादकपाययोगलक्षणैयों योगः संबन्धस्त द्विरदतस्तदजावादेव खलुशब्दस्यावधारणार्थत्वात् । चौरा दिघटानुमानादित्यनुमानशब्दो दृष्टान्तवचनः । चौरादिघटादिदृष्टान्तात् । नहि उत्पत्त्यनन्तर विनाशी चौरचौर्य क्रियानावे बध्यते । स्थाची हि घटो जलादिना संयुज्यते इति व्यतिरेकार्थः । प्रयोगश्चात्र न क्षणिक श्रात्मा बन्धप्रत्ययत्वाची
| SR No. | 010035 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | Samaysundar, Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Shravak Bhimsinh Manek |
| Publication Year | 1900 |
| Total Pages | 771 |
| Language | Prakrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 60 MB |