Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra

SR No.: 010035
Original Sutra Author: Samaysundar, Haribhadrasuri
Publisher: Shravak Bhimsinh Manek
Publication Year: 1900
Total Pages: 771
Language: Prakrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik
File Size: 60 MB

Page 112

दशवैकालिके तृतीयाध्ययनम् ।
२२५ कलक्षणाः कथाः। प्रज्ञापयतीति प्रज्ञापकः। प्रज्ञापकश्चासौ प्ररूपकश्चेति विग्रहस्तमववोधकप्ररूपकम्। नतु घरभ्रमणकल्पंयतोनकिंचिदवगम्यत इत्यर्थः। समाश्रित्य प्राप्य। किमित्याह ।अकथा वदयमाणलक्षणा कथा चोक्तस्वरूपा विकथा चोक्तस्वरूपैव जवति पुरुषान्तरं श्रोतृलक्षणं प्राप्यासाद्य साध्वसाध्वाशयवैचित्र्यात्सम्यकश्रुतादिवत् । अन्ये तु प्रज्ञापकं मूलकर्तारं प्ररूपकं तत्कृतस्याख्यातारमिति व्याचदते। नचैतदतिशोजनं पलवयपरूवगे समासद्यत्ति पाठप्रसङ्गादिति गाथार्थः । श्दानीमकथालदणमाह ॥ मिछत्तं वेयंतो, जं अन्नाणी कहं परिकहेश ॥ लिंगबो व गिही वा, सा अकहा देसिया समए ॥ १५ ॥ व्याख्या ॥ मिथ्यात्वमिति मिथ्यात्वमोहनीयं कर्म वेदयन् विपाकेन यां कां चिदशानी कथां कथयति । अझानित्वं चास्य मिथ्याष्टित्वादेव । यद्येवं नार्थोऽज्ञानिग्रहणेन मिथ्यात्ववेदकस्याज्ञानित्वाव्य निचारादिति चेन्न । प्रदेशानुनववेदकेन सम्यग्दृष्टिना व्यनिचारादिति। किंविशिष्टोऽसावित्याह। लिङ्गस्थो वा अव्यप्रत्रजितोऽङ्गारमर्दकादिः । गृही वा यः कश्चिदितर एव।सा एवं प्ररूपकप्रयुक्तयुक्त्या श्रो. तर्यपि प्रज्ञापकतुल्यपरिणाम निबन्धना कथा देशिता समये । ततः प्रतिविशिष्टकथाफखाजावादिति गाथार्थः। अत्रैव प्रक्रमे कथामाह ॥ तवसंजमगुणधारी, जं चरणरया कहिति सनावं ॥ सबजगजीवहियं, सा उ कहा देसिया समए ॥ १६ ॥ व्याख्या ॥ तपःसंयमगुणान् धारयन्ति तबीलाश्चेति तपःसंयमगुणधारिणः यां कांचन चरणरताश्चरणप्रतिवझा नत्वन्यत्र निदानादिना कथयन्ति सन्नावं परमार्थम् । किविशिष्टमित्याह । सर्वजगजीवहितं नतु व्यवहारतः कतिपयसत्व हितमित्यर्थः । तुशब्दस्यावधारणार्थत्वात्सव कथा निश्चयतो देशिता समये निर्जराख्यस्वफलसाधनात्कर्तृणां श्रोतृणामपि चेतःकुशलपरिणामनिवन्धना कथैव नोचेनाज्येति गाथार्थः । श्हैव विकथामाह ॥ जो संजर्ड पमत्तो, रागदोसवसगउँ परिकहेश ॥ सा उ विकहा पवयणे, पमत्ता धीरपुरिसेहिं ॥२१७ ॥ व्याख्या ॥ यः संयतः प्रमत्तः कपायादिना प्रमादेन रागद्वेषवशगः सन्न तु मध्यस्थः परिकथयति किंचित् । सा तु विकथा प्रवचने सा पुनर्विकथा सिद्धान्ते प्रज्ञप्ता धीरपुरुषैः तीर्थकरादिनिः। तथाविधपरिणामनिवन्धनत्वात् कर्तृश्रोत्रोरिति।श्रोतृपरिणामन्नेदे तु तं प्रति कथान्तरमेवेवं सर्वत्र नावना कायेति गाथार्थः। सांप्रतं श्रमणेन यथाविधा न कार्या तया विधामाद । सिंगाररसुत्तश्या, मोहकुवियफुफुगा हसहसिंति ॥ ज सुणमाणस्स कहं, समणेण ए सा कहेयवा ॥१७॥ व्याख्या ॥ शृङ्गाररसेन मन्मथदीपकेन उत्तेजिता थधिकं दीपिता केत्याह । मोह एव चारित्रमोहनीयकर्मोदयसमुठात्मपरिणामरूपः कुपितफंफुकाघटितकुकूला हसहसिंतित्ति जाज्वल्यमाना जायत इति वाक्यशेपः । यां एवतः