Page Text
________________
भारमतत्त्वविवेकः लाभानन्तरं कर्तुरेव (वा) सहकारिसमवधानम् , अन्यथा वेति किं नियामकमिति चेत्, इदमु(१)च्यते,
दीधितिः। क्षेपायोगादिति(२), तथा च कुर्वदूपत्वेनैव सामर्थ्य न बीज स्वेन, समर्थ एव हि(३) सहकारिणां लाभो लाभ(४) एव, तथा च न सहकारिसाकल्यवैकल्यमयुक्त करणाकरणे, किंतु सामः
•सामर्थ्यप्रयुक्ते इत्याशयेनाशङ्कले । तथापीति । असमर्थेत्यादि(५). समर्थस्यापि सहकारिविरहे(६) तदानीं कार्यस्यानुत्प. तौ समर्थस्याप्यकरण(७)मुत्पत्तौ च सहकारिणामकरणत्वम(८), असमर्थे च सहकारिसाकल्ये समर्थवीजविरहेपि कार्यस्यो(९). स्पत्तौ बीजस्याकरणत्वम्(१०) अनुत्पत्तौ च बीजविरहेण समयस्यापि सहकारिणोऽकरणं(११) प्रसज्येत, तेन तंदुभयं व्यु.
दीधितिटिप्पणी। बीजानां मध्ये कस्यापि सहकारिविरहप्रयुक्तकार्याभाववत्वं कस्थापि तत्प्रयुक्तकार्यवत्वं तथा सामर्थ्यस्याविशेषादेकस्या अपि व्यक्तरुभयत्वं न विरुद्धमिति सत्या दृष्टान्तीकृत्य स्थैर्य साध्यंते. त्यर्थः । ननु कथं कुर्वद्रूपत्वेन तत्, कथं पा न बीजत्वेन तदत आह । समर्थ एष हीति । यस्मात् समर्थ एव सहकारिणां लाभो न तु समर्थभिन्ने, अतः कुर्वद्रूपे सहकारिलाभनिबन्धनं तत्वेनैव सामर्थ्य वाध्यं, न तु बोजत्वेन, यस्मात उत्पत्ती कार्यस्य सहकारिणां लाभ आवश्यकः तदेव समर्थम(१२), अत एव सहकारिणाऽसमवहिते बीजे सामयासस्वेन व्यभिचारः स्यादिति न बीजत्वमवच्छेद कम । उत्पत्तो कार्यस्योत्पत्ती । तेन नियमद्वयेन । अन्यथेत्यस्यैवा. (1) अत्री-पुण० पु. पा०। (२) योगात्-पा० २ पु० । ( ३ ) अयमेव पाठष्टिप्पणीकृन्मतः । समर्थ एव स-इति तु सर्वत्र । (५) रिणा लाभ-पाठः। (५) असमर्थेति-पाठः । (६) विरहे च-पा०९ पु०। (७) अकारणत्वमित्यर्थः । अन्वयव्यभिचारणेत्यादिः । (८)मकारणत्वम्-पुण० पु० पा० । व्यतिरेकव्याभिचारेणेत्यादिः। (९ ) कार्यो-पाठः । (१०) कारणत्वम्-पुण० पु. पा० । ध्यतिरेकन्यभिचारेणेत्यादिः। (११) कारणव-पाठः । भन्षयम्पभिचारेणेत्यादिः। (१२ ) सामर्थ्यम्-पा० २ पु० ।
| SR No. | 010032 |
| Book Title | Atmatattva Viveka |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Udayanacharya |
| Publisher | Udayanacharya |
| Publication Year | |
| Total Pages | 217 |
| Language | Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 13 MB |