Page Text
________________
मात्मतावविवेक
-
नाप्युपाधिभेदात कार्यत्वानित्यत्ववत्, तदभावात् । न च शब्दमात्रमुपाधिः, पर्यायशब्दोच्छेदप्रसङ्गात ।
दीधितिः। ननु माभूदिह स्व(१)व्यावर्त्यभेदेन विरोधः, स्वावच्छेदकोषाधिव्यावर्षभेदेन तु स्यात्, प्रागभावत्वध्वंसवलक्षणावच्छेदकोपाधिव्यावत्य भेदादिव कार्यत्वानित्यत्वयोरित्याशय निरा. करोति । नापीति । कार्यत्वेति । परेषामभावस्यालीकतेन वास्तवस्य व्यावय॑स्य विरहेपि व्यावहारिक तद्बोध्यम्(२)। प्रा. गभावावच्छिन्नं सचं कार्यत्वं ध्वंसावच्छिन्नं चानित्यत्वम(३) । स्वमतेनोक्तमित्यपि केचित । शब्दमात्रम(४) बोधकशब्दवृ.
दीधितिटिप्पणी । दभिप्रायेणैवैतदुत्थानम्। तथाहि, व्यावर्त्य भेदेन विरोधस्तन्मूलमिति सत्यम् , तत्र च स्वव्यावत्यति न वाच्यम्, किन्तु स्वावच्छेदकेत्या. दिरूपेणैवेत्याह, नन्धित्यादिना। विरोध इत्यनन्तरं तन्मूलमिति शेषः । एवमपि । स्वेति । स्वम् व्यावृत्तिः, तथा च स्वावच्छेदक स्य य उपाधिस्तवावर्त्यभेदेनेत्यर्थः। कार्यत्वानित्यत्वस्थले । व्यावस्योरवच्छेदको(पाधी) ध्वंसत्वप्रागभावस्वरूप, तयोावत्यौ.
समागभाषरूपौ, तयोर्भेदेन ध्वंसप्रतियोगिप्रागभाषप्रतियोगिनि ठव्यावस्योरेक्यानुपपत्तिरित्यर्थः। ननु ध्वंसप्रागभावयारलीकत्वेन मतदूपव्यावर्त्यभेद इत्यत आह । परेषामिति । कार्यवानित्यत्वयो. मिथोव्यभिचारितया पूर्वमेव गतत्वात् सत्त्वगर्भमाह प्रागिति के पाश्चिमतमाह । स्वमतेनेति । स्वमतेन नैयायिकमतेन, अतो न अली. कत्वदोषः। सत्तागर्भ पुनरत्रापि मते बोध्यम् । न च शब्दमात्रमिति मुलम्, तथा चापच्छेरकशनमात्रोपाधिदेन विरोधः स्थादित्यर्थः, सचन सम्भवति, शब्दस्य तादृशमेदवावृस्यवच्छेदकत्वात, नत्ववच्छेदकस्योपाधित्वं तद्वत्तेरेव तस्यादत आहा शब्दमात्रमिति । (१) माभूदिहास्य- पाठः। (२) तमन्नम्यम्-पाठः। ............ (१) सत्त्व पानित्यत्वमिति-पाठ। () शम्दमान-कसि मु० पु+पा ।
-
-
| SR No. | 010032 |
| Book Title | Atmatattva Viveka |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Udayanacharya |
| Publisher | Udayanacharya |
| Publication Year | |
| Total Pages | 217 |
| Language | Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 13 MB |