Atmatattva Viveka

SR No.: 010032
Original Sutra Author: N/A
Author: Udayanacharya
Publisher: Udayanacharya
Total Pages: 217
Language: Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 13 MB

Page 215

टिप्पणीसमलङ्कतदीधिति-कल्पलताख्यटीकाद्वयविभूषितः।१९९ प्रामाणिको व्यवहारोमाप्रसाङ्गीदिति मन्यमानरप्रामाणिक
कल्पलता।
थाम् असदादौ(१) प्रमाणं किमिति चिन्तायाम् व्यव. हारः असति क्रमादिविरहादिव्यवहारः । अप्रामाणिक इति । प्रकृते विरोधस्यासटितत्वादसति प्रमाणामावाद्विरोधोप्यमामा. णिक इत्यर्थः । केचित्तु(२) स्वोपदर्शितसरवक्षणिकत्वव्याप्तिवि. रोधिनोऽक्षणिकसत्वस्य निराकरणाय क्षणिकत्वव्यावृत्या स. स्वव्यात्तिरप्रामाणिकी यथा त्वया व्यवाहियते, तथास्माभिरपि क्षणिकले प्रमाणचिन्तायां(३) वदुपदर्शितस्य शशशृङ्गादौ व्यतिरेकव्यवहारस्य निराकरणाय शिष्यादय एवं बोध्यन्त इयर्थ इत्याहुः । परे तु(४) यत्र व्यवहारनिषेधे स्ववचनविरोधः
____ दीधितिटिप्पणी। .. कारे व्यवहारविषय(a)निषेधरूपोऽर्थोऽप्रसक्तो भषितुं नाहतीतिमूल. भावः । व्यवहार इत्यादि । तथा च इतरप्रसक्तिभयेन भवता याहश. व्यवहारः स्वीकृतः, मया तद्यवहारस्यैव प्रसक्तिभयेन स्ववचनधि. रोधः स्वीकृत इत्यर्थः । एतेन व्यतिरेकपक्ष स्यादेः क्षणिकत्वसव. योर्व्यतिरेकव्याप्तेाख्यातृणां मतमाह । केचित्रिवति । स्वोपदार्शते. त्यादि स्ववचनविरुद्ध इत्यस्यार्थकथनम् । व्यतिरेकव्यवहारस्य (व्यतिरेकग्रहव्यवहारस्य । ) परे स्विति । अलीके स्ववचनविरुद्ध त्येतत्पदस्यार्थ बहुवीया सङ्गमयति । यति । अलीके व्यवहाराभा. धस्त्वयापि स्वीक्रियत इति कृत्वा तत्र त्वयापि व्यवहारनिषेधात्
(१) असदादाविति । व्यवहारविषयत्वस्य प्रमाविषयत्वव्याप्यत्वव्यवस्थापन इत्यर्थः । कीदशो व्यवहारः, नमाह । असतीत्यादि । मा प्रसाड्डीदित्यस्य च प्रमाणतयेत्यादिः, तथा चास्य व्यवहारस्य प्रमाणत्वव्यवहारो मा प्रसाङ्गीदिति फलति । प्रकृत इति । तथा चोक्तप्रयोजननिष्पनयेऽर्थशून्य एव शन्दो मया प्रयुज्यत इति पर्यवसितमिति भावः । -गुणानन्दः ।
(२) केचिदित्यरुचिबीजं तु व्यवहारः स्वीक्रियत इत्यस्योदक्षरता, शिष्यादयो वा कथं बोअन्ते, असति प्रमाणाप्रवृत्तरित्यादि । -गुणानन्दः ।
(३) क्षणिकत्वेऽप्रमाणचिन्ताया--कलि० मु० पु. पा० । चणिकत्वे प्रामाणिकत्वाचन्ताया-पुण० पु० पा०। (५) भगीरथठक्कुरस्येदं मतम् ।