________________
आस्मतस्वविवेकः
दीधितिः। हितं तदसत् , यथा शशविषाणम् , क्रमयोगपचरहितच स्थिरो भाव इति स्थिराणां सश्वव्यतिरेकसाधनम् ॥
दीधितिटिप्पणी। विपर्ययहेतोरग्रहणेऽसङ्गतिः स्यात्, क्षणिकत्वाभावस्यैव हेतुतया तदु. पन्यासस्यैवोचितत्वात् , एतदुपन्यासस्याप्रस्तुतत्वात् , अतः क्रमा दिविरहमेव हतूकृत्य सङ्गमयति । व्यतिरेकेति । न चैतदप्रस्तुतम, एवं पूर्वापरा(न)ङ्ग, कुतः, सत्वाश्रये हि क्षणिकत्वं साधितम् , इदानीं स्थिरतया पूर्वाङ्गीकृतेषु सत्स्वाभावसाधनस्थोचितत्वात् । क्रमयोगः पद्यरहितमिति । क्रमेण कारित्वस्य तत्र युगपत् सह कार्यकारित्वस्य च अन्यतरहेत्वभावोऽत्र हेतुः प्रत्येकस्य सामर्थ्यपि उभयस्य मूलोक्त. स्वादुक्तः, मूले तद्वत्वानुरोधादुक्तम् ॥
कल्पलता। एतेनेति । सत्त्वक्षणिकत्वयोरन्वयव्याप्तिभङ्गेने त्यर्थः। यन्न क्षणिकं तन्न सत्, यथा शशविषाण. मिति व्यतिरेकव्याप्तिस्त्वया वाच्या, केवलान्वपिनो. ऽनभ्युपगमात्, व्यतिरेकव्याप्तिश्चान्वयव्याप्तिव्याप्ता, सा चेन्नास्ति, तदा व्यतिरेकव्याप्तिरपि नास्ती. ति भावः॥ - अधिकश्व तत्राश्रयहेतुदृष्टान्तसिद्धौ प्रमाणाभावः,
दीधितिः। . आश्रयः(१) पक्षः स्थिरो भावः, तस्यासिद्धिः, तत्स्वरूपस्स परेण(२) प्रामाणिकत्वानभ्युपगमात् , य( त(३)क्ष्यति,
(१) आश्रयेण हेतोः सामानाधिकरण्यभ्रमं निराकरोति । पक्ष इति ।-गुणानन्दः । (२) स्वनये तस्य प्रामाणिकत्वादाह । परेणेति ।-गुणानन्दः ।।
(:) पक्षपदस्य स्थिरभावपरत्वे बोधकमाह । यक्ष्यसीति । अप स्थिर इति भविष्यति प्रकृतोपष्टम्भकम् । -गुणानन्दः ।
