Page Text
________________
- आस्मतस्वविवेका
दीपितिः । तस्तु अनुभूतम्यवहारोऽप्रत्यक्षत्वानिमित्तकः, अत एव च(१) मन्दं मुखमपेक्ष्यानुगतो विभिन्नजातीये(षु तेषु से)त्कृष्ट(२)त्व. व्यवहारः, अननुभूते(३) मुखे मानाभावेन सजातीयसाक्षात्का. रपतिबन्धकतावच्छेदक(४)त्वायोगात् , इत्थं च त्रसरेणु(५). महत्व(त्व)मपेक्ष्य गगनादिमहत्वपर्यन्तमुत्कर्षों गगनादिमहत्व मपेक्ष्य परमाणुपरिमाणपर्यन्तमपकर्षश्चै(कै)क(६) एवेति मा.
दीधितिटिप्पणी। मते अनुभूतत्वादिजातियत्र तत्रानुभूतव्यवहारः, भवन्मते उद्मूतत्वाभावनिबन्धनात् तद्यवहारस्य शब्दादौ प्रसङ्गः स्यात् , तत्र भवताप्युद्भूतत्वं न मन्यते, तत्र शब्दत्वसुखत्वयोरेव प्रत्यक्ष. जनकतावच्छेदकत्वे तादृशजात्यकल्पनादतः, शब्दसुखादीति । अत एव च सङ्करेपि जात्यङ्गीकारादेव च । विभिन्नति । तथा व मिथोविभिन्नजातीयध्वनुगतव्यवहारः सङ्कीर्णजातिनिबन्धन इति भाषः। तेषु सुखषु। नन्वत्र सजातीयसाक्षादित्यादिनोपाधिनैव तथा व्यवहारो भविष्यतीत्यत आह । अननुभूत इति । यद्यननुभूतं सुखं
(१) अयं पाठष्टिप्पणीकृन्मतः । अत एव-इति सर्वत्र पाठः । (:) पूत्कट-पुण० पु० पा० । अयमेव गदाधरसम्मतः । (१) अयं पाठष्टिप्पणीकृतां गदाधरस्य च सम्मतः । अनुभूते-पुण० पु० पा० । (1) प्रतिबन्धक-पाठः । (५) इत्थं च परमाणु-पा० २ पु०।
(३) एकदेशिना सङ्कीर्णजातिमभ्युपगच्छता मतमाह । परे विति ( पृष्ठे ९५ पक्तौ १)। विरुद्धसंस्थानव्यङ्गच ना तुरगत्वविहगत्वादीनां विरुद्धसामग्रीप्रयोज्याना नीलत्वपीतत्वादीनां सङ्करो नेष्यते, प्रत्र यथासघं हेतुद्रयमाह । व्यञ्जकसामग्रीसङ्करासम्भवेनेनि । व्यञ्जकयोः सामप्रयोश्च सरासम्भवेनेत्यर्थः । व्यञ्जकास करे प्रमाणाभावेन जातिद्वयसामानाधिकरण्याप्रसिध्या प्रयोजकसामग्रीविरोधस्य च प्रयोज्यकाधिकरण्यबाधकत्वात सङ्करासम्भव इत्यवधेयम् । प्रमाणे सत्यपीति । मसूरस्य प्रमाणसिद्धत्वे सत्यपीत्यर्थः । परामाम् , जातीनां सङ्करो नेष्यत इत्यनुषज्यते, उक्तनियमानामीदशप्रमाणेन बाधादिति भावः । अत एव, प्रमाणे सति सङ्कीर्णजात्यभ्युपगमादेव । भमुद्भूतरूपानुपगमे चाक्षु पस्पर्शने प्रति रूपलस्पर्शत्वाभ्यामेव हेतुतया नोद्भूतत्वं प्रयोजकमत उकम् , अनुद्भूतरूपवादिनामिति । शुक्लपीनेति । शुक्लपीतशीतोष्णादिसाधारणमिति पाठास्तरे शुरूपीतादिसाधारणमुद्भूतत्वं चाक्षुषत्वे शीतोष्णादिस्पर्शमाधारणमुद्भूतत्वं स्पार्शनत्वे प्रयोजकमित्यर्थः, न तु रूपस्पर्शसाधारणमेकमेघोद्भूतत्वं मूर्तप्रत्यक्षताया प्रयोजकमित्यर्थः, तथा मंति उद्भूतरूपसत्वेन प्रभायाः स्पार्शनापत्तेः । न च प्रभाया रूममेव प्रत्यक्षं
| SR No. | 010032 |
| Book Title | Atmatattva Viveka |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Udayanacharya |
| Publisher | Udayanacharya |
| Publication Year | |
| Total Pages | 217 |
| Language | Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 13 MB |