________________
द्वितीयलहरी
कृदावेदयामि । क्षौद्रपटलमिव राज्यं नाम दुर्ग्राहम् । तथाहि - मधुलोलुपास्सरघा इव तत्र प्रतिवसंति वित्तैकसक्तचित्ता दुर्जनाः । दुर्गमस्थानस्थापि - तमपि कंटकनिचितमपि तदपहरणाय धीरास्समयमनुपालयंति । वत्स ! सर्वेऽपि भूमिपालाः पापिनः तस्य वृषस्कंधहतकस्य वशवर्तिनः ; सततमपि तत्प्रियप्रतिपादनैकतानाश्च । तदधुना भवता पराक्रमेण विजित्य स्वायत्तीकृताः अपि राजानो गूढं विप्रियकारिणः तदधिगतापरिमितद्रविणाश्च शुका इव मुखमात्र प्रकाशितरागाः छिद्रान्वेषिणः काठिन्यमाश्रयिष्यति । तत्साहचर्यकंदलितरागाः प्रजा अपि भवंतमभिनवं नानुवर्तिष्यंते । लुब्धाः मधुरतरेण गानेनेव कुरंगं घनलुब्धा दुर्जना मधुरालापेन वशीकृत्य भवंतं व्यापादयिष्यति । तदायुष्मता भवता तथानुष्ठेयम्; यथा च छिद्रान्वेषिणः प्रयत्न - शतेनापि न लभेरन्नवकाशम् ; यथा च तद्वशवर्तिनस्सर्वेऽपि भवदधीनाः भवेयुः ; यथा च प्रकृतयः निर्जीवमिव तं पापिनं जघुः ; यथा च बांधवास्तत्सान्निध्यं श्मशानमिव परिहरेयुः ; यथा च तत्पक्ष्याः तदाज्ञां कुणपकुसुममालामिव त्यजेयुः; यथा च धनलुब्धाः तद्धनं विषमिव पश्येयुः यथाच तत्प्रणिधयोऽपि भवते प्रीत्यतिशयेन गूढं तदुदन्तं निवेदयेयुः, यथा च शूराः पितृतुल्याः भवंतमभितः सरीसृपा इव निधिं परिरक्षेयुः यथा च राज्यलक्ष्मीः दिवाकरोदयं लब्धविकासं सहस्रपत्रमिव जयोदये भवंतं सादरमाश्रयेत् ' याहि जैवातृक ! चारुवक्त्र ! जय जीवेत्यकथयत् ।
;
तदवकर्ण्य चारुवक्त्रस्सविनयमंच ! नारायणकारुण्यैककव चितस्य में न कस्मादपि भीतिरित्युत्थाय पुनः प्रणम्य चावतंसितजनन्याशीस्त स्मान्निर्गत्य चांगवंगकलिंगकांभोजघूर्जरगांधार कुरुकाश्मीरतुंडीरपांड्यकिरातकुऌतसौराष्ट्रमहाराष्ट्रमगधलंपाकतुलवचोलवंगालपांचालनेपालमलयालकेरल कोसलकुंतलसिंहलकेकयविदर्भविदेहार्द्रानर्तमद्रद्राविडलाळराढागौडसूरसेन
सिंधुयवन व नायु हूण कोंकण मत्स्य पारशीकार्बकबर्बर चेर चीन महाचीनकटककल्याणकान्यकुब्जकर्णाटादिदेशाननेकान्द्वीपांश्च विजित्य क्कायं मुनिजन
45
