________________
( १०३ )
चरिमे ण भते । चरिमेत्ति कालतो केवचिर हाति ?
गोयमा चरिमे अणादीए सपज्जवसिए । अचरिमे दुविहे - अणातीए वा अपज्जवसिए, सातीए अपज्जवसिते, दोह पि णत्थि अतर, अप्पाबहु सव्वत्थोवा अचरिमा, चरिमा अणतगुणा । सेत्त दुविहा सव्वजीवा पण्णत्ता । संस्कृत - व्याख्या
' अहवे' त्यादि, चरमाः - चरमभववन्तो भव्यविशेषा ये सेत्स्यन्ति, तद्विपरीता अचरमा:- अभव्या सिद्धाश्च । कार्यस्थितिसूत्रे चरमोऽनादिसपर्यवसितोऽन्यथा चरमत्वायोगात् । अचरमसूत्रऽचरमो द्विविधः प्रज्ञप्तस्तद्यथा - अनादिको वाऽपर्यवसितः, सादिको वाऽपर्यवसितः, तत्रानाद्यपर्यवसितोऽभव्य, साद्यपर्यवसित. सिद्ध: । साम्प्रतमन्तरमाह - 'चरिमस्स ण भते !' इत्यादि प्रश्नसूत्र सुगम, भगवानाह — गौतम ! श्रनादिकस्य सपर्यवसितस्य नास्त्यन्तर, चरमत्वापगमे सति पुनश्चरमत्वायोगात्, अचरमस्याप्यनाद्यपर्यवसितस्य साद्यपर्यवसितस्य वा नास्त्यन्तरमविद्यमानचरमत्वात् । अल्पबहुत्वे - सर्वस्वोका अचरमाः,
प्रभव्याना सिद्धानामेव चाचरमत्वात्, चरमा अनन्तगुणाः, सामान्यभव्यापेक्षमेतत्, अन्यथाऽनन्तगुणत्वायोगात्, आह च मूलटीकाकार:चरमा अनन्तगुणाः, सामान्यभव्यापेक्षमेतदिति भावनीय, दुर्लक्ष्य:
गौतम | चरमो अनादिकः सपर्यवसितः । अचरमो द्विविधः –— श्रनादिको वा पर्यवसित, सादिकोऽपयवसितः । द्वयोरपि नास्त्यन्तरम् । अल्पबहुत्वम् - सर्वस्तोकाः प्रचरमाः, चरमा अनन्तगुणा । समाप्त द्विविधाः सर्वजीवा: प्रज्ञप्ता
2
