________________
अपर्यवसित सिद्ध , सादिको वा सपर्यवसित स च पृथिव्यादिः, तत्र योऽसौ सादि सपर्यवसित स जघन्यनान्तर्मुहत्तं, भाषणादुपरम्यान्तर्मुहर्तेन कस्यापि भूयोऽपि भाषणप्रवृत्ते , पृथिव्यादिभवस्य वा जघन्यत एतावन्मात्रकालत्वात्, उत्कर्षतो वनस्पतिकाल , स चानन्ता उत्सप्पिण्यवसप्पिण्य कालत , क्षेत्रताऽनन्ता लोका असङ्खयेया. पुद्गलपरावर्ताः ते च पूदगलपरावर्ती श्रावलिकाया असङ्खयेयो भाग. एतावन्त काल बनस्पतिष्वभाषकत्वात् । साम्प्रतमन्तर चिचिन्तयिषुराह-'भासगस्स ण भते !' इत्यादि प्रश्नसूत्र सुगमम्, भगवानाह-गौतम ! जघन्येनान्तमहतमुत्कर्षतो वनस्पतिकाल , अभाषककालस्य भाषकान्तरत्वात् । प्रभाषकसूत्रे साद्यपर्यसितस्य नास्त्यन्तरमपर्यवसितत्वात, सादिसपर्यवसितस्य जघन्येनैक समयमुत्कर्षतोऽतर्मुहूत्र्त, भाषककालस्याभाषकान्तरत्वात्, तस्य च जघन्यत उत्कर्षतश्चैतावन्मात्रत्वात्, अल्पबहुत्वसूत्र प्रतीतम् । 'अहवे' त्यादि सशरीरा.-असिद्धा अशरीरा.-सिद्धाः, ततः सर्वाण्यपि सशरीराशरीरसूत्राणि सिद्धासिद्धसूत्राणीव भावनीयानि ।
हिन्दी-भावार्थ अथवा सर्वजीव दो प्रकार के होते है। जैसेकि-सभाषक और प्रभाषक।
अनगार गौतम बोले-भदन्त । सभाषक जीव सभाषकत्व रूप से कब तक रहते है ? ___ भगवान महावीर ने कहा-गौतम ! जघन्य एक समय, उत्कृष्ट अन्तर्मुहूर्त तक । __ अनगार गौतम बोले-भदन्त ! अभाषक जीव अभाषकत्व रूप से कब तक रहते है ?
भगवान महावीर ने कहा-गौतम ! अभाषक जीव दो प्रकार के कहे गये है-सादि-अनन्त, और सादि-सान्त । इनमे