________________
(२.२.१९१-१९१)
पणीततरसामञफलवण्णना
कच्छेहि सेदं मुञ्चन्तेहीति इत्थम्भूतलक्खणे करणवचनं । तथा पिट्ठिया लोणं पुष्फमानायाति, सेदं मुञ्चन्तकच्छा लोणं पुप्फमानपिट्टिका हुत्वा, तेहि वा पकारेहि लक्खिताति अत्थो । भूमि कसित्वाति भूमिया कस्सनतो, खेत्तूपजीवनतोति वुत्तं होति । तादिसस्साति जातिमन्तूपनिस्सयस्स । दुब्बलं मानं। बलवं दप्पं । कम्पन्ति परिकम्मं । "इतरेही"तिआदिना "उस्सन्नत्ता''ति हेतुपदं विवरति। "इती"ति वत्वा तदपरामसितब्बं दस्सेति "निहतमानत्ता"तिआदिना, इतिसद्दो वा निदस्सने, एवं यथावुत्तनयेनाति अत्थो । एस नयो ईदिसेसु ।
पच्चाजातोति एत्थ आकारो उपसग्गमत्तन्ति आह "पतिजातो"ति। परिसुद्धन्ति रागादीनं अच्चन्तमेव पहानदीपनतो निरुपक्किलेसताय सब्बथा सुद्धं । धम्मस्स सामी तदुप्पादकट्ठेन, धम्मेन वा सदेवकस्स लोकस्स सामीति धम्मस्सामी। सद्धन्ति पोथुज्जनिकसद्धावसेन सद्दहनं । विस्रजातिकानहि धम्मसम्पत्तिगहणपुब्बिका सद्धासिद्धि चतूसु पुग्गलेसु धम्मप्पमाणधम्मप्पसन्नपुग्गलभावतो । “यो एवं स्वाक्खातधम्मो, सम्मासम्बुद्धो वत सो भगवा"ति सद्धं पटिलभति । योजनसतन्तरेपि वा पदेसे। जायम्पतिकाति जानिपतिका । कामं “जायम्पतिका''ति वुत्तेयेव घरसामिकघरसामिनीवसेन द्विन्नमेव गहणं विज्ञायति, यस्स पन पुरिसस्स अनेका पजापतियो, तस्स वत्तब्बमेव नत्थि । एकायपि ताव संवासो सम्बाधोयेवाति दस्सनत्थं "द्वे"ति वुत्तं । रागादिना किञ्चनं, खेत्तवत्थादिना पलिबोधनं, तदुभयेन सह वत्ततीति सकिञ्चनपलिबोधनो, सोयेवत्थो तथा । रागो एव रजो, तदादिका दोसमोहरजा । वुत्तहि “रागो रजो न च पन रेणु वुच्चती''तिआदि (महानि० २०९; चूळनि० ७४) आगमनपथतापि उट्ठानहानता एवाति द्वेपि संवण्णना एकत्था, ब्यञ्जनमेव नानं । अलग्गनटेनाति असज्जनढेन अप्पटिबन्धसभावेन । रूपकवसेन, तद्धितवसेन वा अब्भोकासोति दस्सेतुं विय-सद्दग्गहणं । एवं अकुसलकुसलप्पवत्तीनं ठानाठानभावेन घरावासपब्बज्जानं सम्बाधब्भोकासतं दस्सेत्वा इदानि कुसलप्पवत्तिया एव अट्ठानट्ठानभावेन तेसं तब्भावं दस्सेतुं “अपिचा"तिआदि वुत्तं । रजानं सन्निपातट्टानं वियाति सम्बन्धो।
विसुं विसुं पदुद्धारमकत्वा समासतो अत्थवण्णना सोपकथा। एकम्पि दिवसन्ति एकदिवसमत्तम्पि। अखण्डं कत्वाति दुक्कटमत्तस्सापि अनापज्जनेन अछिदं कत्वा । चरिमकचित्तन्ति चुतिचित्तं। किलेसमलेनाति तण्हासंकिलेसादिमलेन । अमलीनन्ति असंकिलिहूं । परियोदातटेन निम्मलभावेन सङ्ख विय लिखितं धोतन्ति सङ्खलिखितं । अस्थमत्तं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org