________________
(२.२.१७७-१७७)
निगण्ठनाटपुत्तवादवण्णना
४५
सभावं । अविपरिणामधम्मत्ता एव न अञमञ्ज उपहनन्ति। सति हि विकारमापादेतब्बभावे उपघातकता सिया, तथा अनुग्गहेतब्बभावे सति अनुग्गाहकतापीति तदभावं दस्सेतुं पाळियं "नाल"न्तिआदि वुत्तं । पथवीयेव कायेकदेसत्ता पथविकायो यथा “समुद्दो दिट्ठो''ति, पथविसमूहो वा कायसद्दस्स समूहवाचकत्ता यथा “हत्थिकायो"ति । जीवसत्तमानं कायानं निच्चताय निब्बिकारभावतो न हन्तब्बता, न घातेतब्बता च, तस्मा नेव कोचि हन्ता, घातेता वा अत्थीति दस्सेतुं पाळियं "सत्तनं त्वेव कायान"न्तिआदि वुत्तं । यदि कोचि हन्ता नत्थि, कथं तेसं सत्थप्पहारोति तत्थ चोदनायाह “यथा"तिआदि । तत्थ सत्तनं त्वेवाति सत्तन्नमेव । इतिसद्दो हेत्थ निपातमत्तं । पहतन्ति पहरितं । एकतोधारादिकं सत्थं । अन्तरेनेव पविसति, न तेसु । इदं वुत्तं होति - केवलं “अहं इमं जीविता वोरोपेमी"ति तेसं तथा सञ्जामत्तमेव, हननघातनादि पन परमत्थतो नत्थेव कायानं अविकोपनीयभावतोति ।
निगण्ठनाटपुत्तवादवण्णना
१७७. चत्तारो यामा भागा चतुयामं, चतुयामं एव चातुयामं। भागत्थो हि इध याम-सद्दो यथा “रत्तिया पठमो यामो'"ति (सं० नि० अट्ठ० ३.३६८)। सो पनेत्थ भागो संवरलक्खितोति आह "चतुकोट्ठासेन संवरेन संवुतो"ति, संयमत्थो वा यामसद्दो यमनं सञमनं यामोति कत्वा । “यतत्तो'"तिआदीसु विय हि अनुपसग्गोपि सउपसग्गो विय सञमत्थवाचको, सो पन चतूहि आकारेहीति आह "चतुकोट्ठासेन संवरेना"ति | आकारो कोट्ठासोति हि अत्थतो एकं। वारितो सब्बवारि यस्सायं सब्बवारिवारितो यथा "अग्याहितो"ति । तेनाह “वारितसब्बउदको'ति । वारिसद्देन चेत्थ वारिपरिभोगो वुत्तो यथा "रत्तूपरतो"ति । पटिक्खित्तो सब्बसीतोदको तप्परिभोगो यस्साति तथा । तन्ति सीतोदकं । सब्बवारियुत्तोति संवरलक्खणमत्तं कथितं। सब्बवारिधुतोति पापनिज्जरलक्खणं । सब्बवारिफुटोति कम्मक्खयलक्खणन्ति इममत्थं दस्सेन्तो “सब्बेना"तिआदिमाह, सब्बेन पापवारणेन युत्तोति हि सब्बप्पकारेन संवरलक्खणेन पापवारणेन समन्नागतो । धुतपापोति सब्बेन निज्जरलक्खणेन पापवारणेन विधुतपापो। फुट्ठोति अठ्ठन्नम्पि कम्मानं खेपनेन मोक्खप्पत्तिया कम्मक्खयलक्खणेन सब्बेन पापवारणेन फुट्ठो, तं पत्वा ठितोति अत्थो । "वैयेव गतियो भवन्ति, अनञ्जा'तिआदीसु (दी० नि० १.२५८; २.३४; ३.१९९, २००; म० नि० २.३८४, ३९८) विय गमुसद्दो निट्ठानत्थोति वुत्तं "कोटिप्पत्तचित्तो"ति, मोक्खाधिगमेन उत्तममरियादप्पत्तचित्तोति अत्थो। कायादीसु इन्द्रियेसु संयमेतब्बस्स
45
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org