Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 2

SR No.: 009986
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 456
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith & Buddhism
File Size: 18 MB

Page 54

( २.२.१६३ - १६३)
सामञ्ञफलपुच्छावण्णना
तत्थ हत्थाचरिया नाम ये हत्थिनो, हत्थारोहकानञ्च सिक्खापका । हत्थिवेज्जा नाम हत्थिभिसक्का । हत्थिमेण्डा नाम हत्थीनं पादरक्खका । हत्थिं मण्डयन्ति रक्खन्तीति हत्थिमण्डा, तेयेव हत्थमेण्डा, हत्थिं मिनेन्ति सम्मा विदहनेन हिंसन्तीति वा हत्थिमेण्डा । आदि-सद्देन हत्थीनं यवपदायकादयो सङ्गण्हाति । अस्सारोहाति एत्थापि सुद्धहेतुकत्तुवसेन यथावत्तोव अत्थो । रथे नियुत्ता रथिका । रथरक्खा नाम रथस्स आणिरक्खका । धनुं गहन्तीति धनुग्गहा, इस्सासा, धनुं गण्हापेन्तीति धनुग्गहा, धनुसिप्पसिक्खापका धन्वाचरिया |
२९
चेलेन चेलपटाकाय युद्धे अकन्ति गच्छन्तीति चेलका, जयद्धजगाहकाति आह “ये युद्धे "तिआदि । जयधजन्ति जयनत्थं, जयकाले वा पग्गहितधजं । पुरतोति सेनाय पुब्बे । यथा तथा ठिते सेनिके ब्यूहविचारणवसेन ततो ततो चलयन्ति उच्चालेन्तीति चलकाति वुत्तं "इध रञो 'तिआदि । सकुणग्धिआदयो विय मंसपिण्डं परसेनासमूहसङ्घातं पिण्डं साहसिकताय छेत्वा छेत्वा दयन्ति उप्पतित्वा उप्पतित्वा निग्गच्छन्तीति पिण्डदायका । तेनाह " ते किरा' 'तिआदि । साहसं करोन्तीति साहसिका, तेयेव महायोधा । पिण्डमिवाति तालफलपिण्डमिवाति वदन्ति, "मंसपिण्डमिवा" ति ( दी० नि० टी० १.१६३) आचरियेन वृत्तं । सब्बत्थ " आचरियेना "ति वुत्ते आचरियधम्मपालत्थेरोव गहेतब्बो । दुतियविकप्पे पिण्डे जनसमूहसङ्घाते सम्मद्दे दयन्ति उप्पतन्ता विय गच्छन्तीति पिण्डदायका, दय-सद्दो गतियं, अय- सद्दस्स वा द-कारागमेन निप्फत्ति ।
उग्गग्गताति सङ्गामं पत्वा जवपरक्कमादिवसेन अतिविय उग्गता । तदेवाति परेहि वुत्तं तमेव सीसं वा आवुधं वा । पक्खन्दन्तीति वीरसूरभावेन असज्जमाना परसेनमनुपविसन्ति । थामजवबलपरक्कमादिसम्पत्तिया महानागसदिसता । तेनाह “हत्थिआदीसुपी”तिआदि । एकन्तसूराति एकचरसूरा अन्तसद्दस्स तब्भाववुत्तितो, सूरभावेन एकाकिनो हुत्वा युज्झनकाति अत्थो । सजालिकाति सवम्मिका । सन्नाहो कङ्कटो वम्मं कवचो उरच्छदो जालिकाति हि अत्थतो एकं । सचम्मिकाति जालिका विय सरीरपरित्ताणेन चम्मेन सचम्मिका । चम्मकञ्चुकन्ति चम्ममयकञ्चुकं । पविसित्वाति तस्स अन्तो हुत्वा, पटिमुञ्चित्वाति वृत्तं होति । सरपरित्ताणं चम्मन्ति चम्मपटिसिब्बितं चेलकं, चम्ममयं वा फलकं । बलवसिनेहाति सामिनि अतिसयपेमा । घरदासयोधाति अन्तोजातदासपरियापन्ना योधा, “घरदासिकपुत्ता'' तिपि पाठो, अन्तोजातदासीनं पुत्ताति अत्थो ।
29