Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 2

SR No.: 009986
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 456
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith & Buddhism
File Size: 18 MB

Page 53

२८
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-२
(२.२.१६३-१६३)
सम्बन्धमुपगच्छति । यथाह “येन यस्स हि सम्बन्धो, दूरट्ठम्पि च तस्स त"न्ति (सारत्थ टी० १.पठममहासङ्गीतिकथावण्णना)। जानना चेत्थ कथना । यथा “इमिना इमं जानाती"ति वुत्तोवायमत्थो आचरियेन । राजा च खो तं यदि काहति वा, न वाति यो तं इध पुच्छितुं पेसेसि, सो कोरब्यराजा तं तया पुच्छितमत्थं, तया वा पुढेन मया अक्खातमत्थं यदि करोतु वा, न वा करोतु, अहं पन यथाधम्मं ते अक्खिस्सं आचिक्खिस्सामीति वुत्तं होति । जातकट्ठकथायं पन -
"राजा च खो तन्ति अहं तं पऽहं यथा तुम्हाकं राजा जानाति जानितुं सक्कोति, तथा अक्खिस्सं । ततो उत्तरि राजा यथा जानाति, तथा यदि करिस्सति वा, न वा करिस्सति, करोन्तस्स वा अकरोन्तस्स वा तस्सेवेतं भविस्सति, महं पन दोसो नत्थीति दीपेती"ति (जा० अट्ठ० ५.१६.१७२)
जानाति-सद्दो वाक्यद्वयसाधारणवसेन वुत्तो ।
१६३. सिप्पमेव सिप्पायतनं आयतनसद्दस्स तब्भाववुत्तित्ता । अपिच सिक्खितब्बताय सिप्पञ्च तं सत्तानं जीवितवुत्तिया कारणभावतो, निस्सयभावतो वा आयतनञ्चाति सिप्पायतनं। सेय्यथिदन्ति एकोव निपातो, निपातसमुदायो वा । तस्स ते कतमेति इध अत्थोति आह “कतमे पन ते"ति । इमे कतमेतिपि पच्चेकमत्थो युज्जति । एवं सब्बत्थ । इदञ्च वत्तब्बापेक्खनवसेन वुत्तं, तस्मा ते सिप्पायतनिका कतमेति अत्थो । "पुथुसिप्पायतनानी''ति हि साधारणतो सिप्पानि उद्दिसित्वा उपरि तंतंसिप्पूपजीविनोव निद्दिट्ठा पुग्गलाधिट्ठानाय कथाय । कस्माति चे? पपञ्चं परिहरितुकामत्ता । अञथा हि यथाधिप्पेतानि ताव सिप्पायतनानि दस्सेत्वा पुन तंतंसिप्पूपजीविनोपि दस्सेतब्बा सियुं तेसमेवेत्थ पधानतो अधिप्पेतत्ता । एवञ्च सति कथापपञ्चो भवेय्य, तस्मा तं पपञ्चं परिहरितुं सिप्पूपजीवीहि तंतंसिप्पायतनानि सङ्गहेत्वा एवमाहाति तमत्थं दस्सेतुं "हत्थारोहातिआदीहि ये तं तं सिप्पं निस्साय जीवन्ति, ते दस्सेती"ति वुत्तं । कस्माति आह “अयव्ही'तिआदि । सिप्पं उपनिस्साय जीवन्तीति सिप्पूपजीविनो।
हत्थिमारोहन्तीति हत्थारोहा, हत्थारुळहयोधा। हत्थिं आरोहापयन्तीति हत्थारोहा, हत्थाचरिय हत्थिवेज्ज हत्थिमेण्डादयो । येन हि पयोगेन पुरिसो हत्थिनो आरोहनयोग्गो होति, तं हथिस्स पयोगं विधायन्तानं सब्बेसम्पेतेसं गहणं । तेनाह "सब्बेपी"तिआदि ।