________________
(२.२.१५८-१५८)
कोमारभच्चजीवककथावण्णना
सत्थुसासने विगतकथंकथो, सत्थुगुणकथने च वेसारज्जप्पत्तो, तस्मा सो एवं वित्थारतो एव आहाति वुत्तं "जीवको पना"तिआदि। "एत्थ चा"तिआदिना सामत्थियत्थमाह | थामो देसनाञाणमेव, बलं पन दसबलञाणं । विस्सत्थन्ति भावनपुंसकपदं, अनासङ्कन्ति अत्थो ।
पञ्चवण्णायाति खुद्दिकादिवसेन पञ्चपकाराय। निरन्तरं फुटं अहोसि कताधिकारभावतो । कम्मन्तरायवसेन हिस्स रञो गुणसरीरं खतूपहतं होति । कस्मा पनेस जीवकमेव गमनसज्जाय आणापेतीति आह "इमाया"तिआदि ।
१५८. "उत्तम"न्ति वत्वा न केवलं उत्तमभावोयेवेत्थ कारणं, अथ खो अप्पसद्दतापीति दस्सेतुं "अस्सयानरथयानानी"तिआदि वुत्तं । हत्थियानेसु च निब्बिसेवनमेव गण्हन्तो हत्थिनियोपि कप्पापेसि । पदानुपदन्ति पदमनुगतं पदं पुरतो गच्छन्तस्स हत्थियानस्स पदे तेसं पदं कत्वा, पदसद्दो चेत्थ पदवळजे । निब्बुतस्साति सब्बकिलेसदरथवूपसमस्स । निब्बुतेहेवाति अप्पसद्दताय सद्दसङ्घोभनवूपसमेहेव ।
करेणूति हस्थिनिपरियायवचनं । कणति सदं करोतीति हि करेणु, करोव यस्सा, न दीघो दन्तोति वा करेणु, "करेणुका"तिपि पाठो, निरुत्तिनयेन पदसिद्धि । आरोहनसज्जनं कुथादीनं बन्धनमेव । ओपवरहन्ति राजानमुपवहितुं समत्थं । "ओपगुय्ह"न्तिपि पठन्ति, राजानमुपगृहितुं गोपितुं समत्थन्ति अत्थो । “एवं किरस्सा"तिआदि पण्डितभावविभावनं । कथा वत्ततीति लद्धोकासभावेन धम्मकथा पवत्तति । “रञ्जो आसङ्कानिवत्तनत्थं आसन्नचारीभावेन हत्थिनीसु इथियो निसज्जापिता"ति (दी० नि० टी० १.१५८) आचरियधम्मपालत्थेरेन वुत्तं । अट्ठकथायं पन “इत्थियो निस्साय पुरिसानं भयं नाम नत्थि, सुखं इस्थिपरिवुतो गमिस्सामी"ति तत्थ कारणं वुत्तमेव । इमिनापि कारणेन भवितब्बन्ति पन आचरियेन एवं वुत्तं सिया । रञो परेसं दूरुपसङ्कमनभावदस्सनत्थं ता पुरिसवेसं गाहापेवा आवुधहत्था कारिता । हत्थिनिकासतानीति एत्थ हस्थिनियो एव हत्थिनिका । “पञ्च हत्थिनिया सतानी'"तिपि कत्थचि पाठो, सो अयुत्तोव “पञ्चमत्तेहि भिक्खुसतेही"तिआदीसु (पारा० १) विय ईदिसेसु पच्छिमपदस्स समासस्सेव दस्सनतो । कस्सचिदेवाति सन्निपतिते महाजने यस्स कस्सचि एव, तद सम्पि आयतिं मग्गफलानमुपनिस्सयोति आह “सा महाजनस्स उपकाराय भविस्सती"ति ।
पटिवेदेसीति ज्ञापेसि। उपचारवचनन्ति वोहारवचनमत्तं तेनेव अधिप्पेतत्थस्स
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org