________________
(२.२.१५७-१५७)
कोमारभच्चजीवककथावण्णना
एत्थ हि अभिसद्दो पधानवसेन इत्थम्भूताख्यानत्थजोतको कम्मप्पवचनीयो अभिभवित्वा उग्गमनकिरियापकारस्स दीपनतो, तेन पयोगतो "तं खो पन भगवन्त"न्ति इदं उपयोगवचनं सामिअत्थे समानम्पि अप्पधानवसेन इत्थम्भूताख्यानत्थदीपनतो "इत्थम्भूताख्यानत्थे"ति वुत्तं । तेनेवाह "तस्स खो पन भगवतोति अत्थो"ति । ननु च “साधु देवदत्तो मातरमभी"ति एत्थ विय "तं खो पन भगवन्त"न्ति एत्थ अभिसद्दो अप्पयुत्तो, कथमेत्थ तंपयोगतो उपयोगवचनं सियाति ? अत्थतो पयुत्तत्ता। अत्थसद्दपयोगेसु हि अत्थपयोगोयेव पधानोति । इदं वुत्तं होति- यथा “साधु देवदत्तो मातरमभी"ति एत्थ अभिसद्दपयोगतो इत्थम्भूताख्याने उपयोगवचनं कतं, एवमिधापि “तं खो पन भगवन्तं अभि एवं कल्याणो कित्तिसद्दो उग्गतो''ति अभिसद्दपयोगतो इत्थम्भूताख्याने उपयोगवचनं कतन्ति । यथा हि “साधु देवदत्तो मातरमभीति एत्थ "देवदत्तो मातरमभि मातुविसये, मातुया वा साधू''ति एवं अधिकरणत्थे, सामिअत्थे वा भुम्मवचनस्स, सामिवचनस्स वा पसङ्गे इत्थम्भूताख्यानजोतकेन कम्मप्पवचनीयेन अभिसद्देन पयोगतो उपयोगवचनं कतं, एवमिधापि सामिअत्थे सामिवचनप्पसङ्गे यथा च तत्थ “देवदत्तो मातुविसये, मातु सम्बन्धी वा साधुत्तप्पकारप्पत्तो''ति अयमत्थो विज्ञायति, एवमिधापि “भगवतो सम्बन्धी कित्तिसद्दो अब्भुग्गतो अभिभवित्वा उग्गमनप्पकारप्पत्तो''ति अयमत्थो विज्ञायति । तत्थ हि देवदत्तग्गहणं विय इध कित्तिसद्दग्गहणं, "मातर"न्ति वचनं विय "भगवन्त"न्ति वचनं, साधुसद्दो विय उग्गतसद्दो वेदितब्बो ।
कल्याणोति भद्दको। कल्याणभावो चस्स कल्याणगुणविसयतायाति आह "कल्याणगुणसमन्त्रागतो"ति, कल्याणेहि गुणेहि समन्नागतो तब्बिसयताय युत्तोति अत्थो । तं विसयता हेत्थ समन्नागमो, कल्याणगुणविसयताय तन्निस्सितोति अधिप्पायो। सेट्ठोति परियायवचनेपि एसेव नयो । सेट्ठगुणविसयता एव हि कित्तिसद्दस्स सेट्टता "भगवाति वचनं सेटुं, भगवाति वचनमुत्तम"न्तिआदीसु (विसुद्धि० १.१४२; पारा० : अट्ठ० १.वेरञ्जकण्डवण्णना; उदा० अट्ठ० १; इतिवु० अट्ठ० निदानवण्णना; महानि० अट्ठ० ४९) विय। “अरहं सम्मासम्बुद्धो''तिआदिना गुणानं संकित्तनतो, सद्दनीयतो च वण्णोयेव कित्तिसद्दो नामाति आह "कित्तियेवा"ति । वण्णो एव हि कित्तेतब्बतो कित्ति, सद्दनीयतो सदोति च वुच्चति । कित्तिपरियायो हि सद्दसद्दो यथा “उळारसद्दा इसयो, गुणवन्तो तपस्सिनो''ति । कित्तिवसेन पवत्तो सद्दो कित्तिसद्दोति भिन्नाधिकरणतं दस्सेति "थुतिघोसो"ति इमिना । कित्तिसद्दो हेत्थ थुतिपरियायो कित्तनमभित्थवनं कित्तीति । थुतिवसेन पवत्तो घोसो थुतिघोसो, अभित्थवुदाहारोति अत्थो । अभिसद्दो अभिभवने,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org