________________
(२.१३.५४८-९-५५०)
संसन्दनकथावण्णना
३७९
सोतब्बा''तिआदिअत्थं "एतेनुपायेना''ति अतिदिसति । गवेसितापि "इट्ठा'ति वुच्चन्ति, ते इध नाधिप्पेताति दस्सेतुं “परियिट्ठा वा होन्तु मा वा"ति वुत्तं । इच्छिता एव हि इध इट्ठा, तेनाह "इट्ठारम्मणभूता"ति, सुखारम्मणभूताति अत्थो । कामनीयाति कामेतब्बा | इट्टभावेन मनं अप्पयन्ति वड्डेन्तीति मनापा। पियजातिकाति पियसभावा । आरम्मणं कत्वाति अत्तानमारम्मणं कत्वा । कम्मभूते आरम्मणे सति रागो उप्पज्जतीति तं कारणभावेन निदस्सेन्तो “रागुप्पत्तिकारणभूता"ति आह ।
गेधेनाति लोभेन । अभिभूता हुत्वा पञ्च कामगुणे परिभुञ्जन्तीति योजना । मुच्छाकारन्ति मोहनाकारं । अधिओसनाति अधिगय्ह अज्झोसाय अवसन्ना। तेन वुत्तं "ओगाळ्हा"ति । सानन्ति अवसानं । परिनिडानप्पत्ताति गिलित्वा परिनिट्ठापनवसेन परिनिट्ठानं उय्याता। आदीनवन्ति कामपरिभोगे सम्पति, आयतिञ्च दोसं अपस्सन्ता। घासच्छादनादिसम्भोगनिमित्तसंकिलेसतो निस्सरन्ति अपगच्छन्ति एतेनाति निस्सरणं, योनिसो पच्चवेक्खित्वा तेसं परिभोगपञ्जा। तदभावतो अनिस्सरणपज्ञाति अत्थं दस्सेन्तो "इदमेत्था"तिआदिमाह | पच्चवेक्षणपरिभोगविरहिताति यथावुत्तपच्चवेक्खणञाणेन परिभोगतो विरहिता।
५४८-९. आवरन्तीति कुसलधम्मुप्पत्तिं आदितो वारेन्ति । निवारेन्तीति निरवसेसतो वारयन्ति । ओनन्धन्तीति ओगाहन्ता विय छादेन्ति। परियोनन्धन्तीति सब्बसो छादेन्ति । आवरणादीनं वसेनाति यथावुत्तानं आवरणादिअत्थानं वसेन । ते हि आसेवनबलवताय पुरिमपुरिमेहि पच्छिमपच्छिमा दळहतरतमादिभावप्पत्ता ।
संसन्दनकथावण्णना
५५०. इत्थिपरिग्गहे सति पुरिसस्स पञ्चकामगुणपरिग्गहो परिपुण्णो एव होतीति वुत्तं "इत्थिपरिग्गहेन सपरिग्गहो"ति। "इत्थिपरिग्गहेन अपरिग्गहो"ति च इदं तेविज्जब्राह्मणेसु दिस्समानपरिग्गहानं दुडुल्लतमपरिग्गहाभावदस्सनं । एवं भूतानं तेविज्जानं ब्राह्मणानं का ब्रह्मना संसन्दना, ब्रह्मा पन सब्बेन सब्बं अपरिग्गहोति । वेरचित्तेन अवेरो, कुतो एतस्स वेरपयोगोति अधिप्पायो। चित्तगेलञसङ्घातेनाति चित्तुप्पादगेलञसञितेन, इमिना तस्स रूपकायगेलञभावो वुत्तो होति। ब्यापज्झेनाति दुखेन । उद्धच्चकुक्कुच्चादीहीति एत्थ आदिसद्देन तदेकट्ठा संकिलेसधम्मा सङ्गय्हन्ति । अतोयेवेत्थ
379
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org