________________
(२.११.४९४-४९८)
तीरदस्सीसकुणूपमावण्णना
३६७
४९४. आगमनपुब्बभागे निमित्तन्ति ब्रह्मनो आगमनस्स पुब्बभागे उप्पज्जनकनिमित्तं । उदयतो पुब्बभागेति आनेत्वा सम्बन्धो । इमेति ब्रह्मकायिका । वेय्याकरणेनाति ब्याकरणेन | अनारद्धचित्तोति अनाराधितचित्तो अतुट्ठचित्तो । वादन्ति दोसं । विक्खेपन्ति वाचाय विविधा खेपनं ।
४९५. कुहकत्ताति वुत्तनयेन अभूततो अ सं विम्हापेतुकामत्ता। "गुहकत्ता"ति पठित्वा गुम्हितुकामत्ताति अत्थम्पि वदन्ति केचि ।
तीरदस्सीसकुणूपमावण्णना ४९७. पदेसेनाति एकदेसेन, उपादिन्नकेन सत्तसन्तानपरियापन्नेनाति अत्थो । अनुपादिनकपीति अनिन्द्रियबद्धेपि । निप्पदेसतोति अनवसेसतो। तस्माति तथा पुच्छितत्ता, पुच्छाय अयुत्तभावतोति अधिप्पायो। पुच्छामूळ्हस्साति पुच्छितुमजाननतो पुच्छाय सम्मूळहस्स। वितथपञ्हो हि "पुच्छामूळहो"ति वुच्चति यथा “मग्गमूळहो'"ति । पुच्छाय दोसं दस्सेत्वाति तेन कतपुच्छाय पुच्छिताकारे दोसं विभावेत्वा । पुच्छाविस्सज्जनन्ति तथा सिक्खापिताय अवितथपुच्छाय विस्सज्जनं । यस्मा विस्सज्जनं नाम पुच्छानुरूपं, पुच्छासभागेन विस्सज्जेतब्बतो, न च तथागता विरज्झित्वा कतपुच्छानुरूपं विरज्झित्वाव विस्सज्जेन्ति, अत्थसभागताय च विस्सज्जनस्स पुच्छका तदत्थं अनवबुज्झन्ता सम्मुव्हन्ति, तस्मा पुच्छं सिक्खापेत्वा अवितथपुच्छाय विस्सज्जनं बुद्धानमाचिण्णन्ति वेदितब् । तेनाह "कस्मा"तिआदि । दुविज्ञापयोति यथावुत्तकारणेन दुविज्ञापेतब्बो ।
४९८. न पतिद्वातीति पच्चयं कत्वा न पतिठ्ठहति । “कत्था'"ति इदं निमित्ते भुम्मन्ति आह "किं आगम्मा"ति। अप्पतिद्वाति अप्पच्चया, सब्बेन सब्द समुच्छिन्नकारणाति अत्थो। उपादिन्नंयेवाति इन्द्रियबद्धमेव । यस्मा एकदिसाभिमुखं सन्तानवसेन बहुधा सण्ठिते रूपप्पबन्धे दीघसञ्जा, तमुपादाय ततो अप्पकं सण्ठिते रस्ससञ्जा, तदुभयञ्च विसेसतो रूपग्गहणमुखेन गम्हति, तस्मा "सण्ठानवसेना"तिआदि वुत्तं । अप्पपरिमाणे रूपसङ्घाते अणुसचा, तदुपादाय ततो महति थूलसा , इदम्पि द्वयं विसेसतो · रूपग्गहणमुखेन गव्हतीति आह "इमिनापी"तिआदि। "पि-सद्देन चेत्थ 'सण्ठानवसेन उपादारूपं वुत्तन्ति एत्थापि वण्णमत्तमेव कथितन्ति इममत्थं समुच्चिनाती"ति वदन्ति । वण्णसद्दो हेत्थ रूपायतनपरियायोव | सुभन्ति सुन्दरं, इठ्ठन्ति
367
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org