________________
३४८
(२.९.४३२-४३७-४३८)
नाम कथिताति वृत्तं । कामं पठमज्झानेपि पीतिसुखानि लब्भन्ति, तानि पन वितक्कविचारपरिक्खोभेन न तत्थ सन्तपणीतानि, इध च सन्तपणीतानेव अधिप्पेतानि, तस्मा दुतियज्झानिका एव फलसमापत्ति गहिता, न पठमज्झानिकाति दट्ठब्बं ।
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-२
४३२-४३७. विभावनत्थोति पकासनत्थो सरूपतो निरूपनत्थो " न समणो गोतमो ब्राह्मणे जिणे ...पे०... अभिवादेति वा पच्चुट्टेति वा आसनेन वा निमन्तेती 'तिआदीसु (अ० नि० ३.८.११; पारा० २) विय। तेनाह “अयं सो" तिआदि । "अयं अत्तपटिलाभो सो एवा "ति एवं सरूपतो विभावेत्वा पकासेत्वा । अयन्ति हि भगवता पुब्बे वृत्तं अत्तपटिलाभं आसन्नपच्चक्खभावेन पच्चामसति, सोति पन परेहि पुच्छियमानं परम्मुखभावेन । न नं एवं वदामाति एत्थ नन्ति ओळारिकमत्तपटिलाभं । सप्पाटिहीरकतन्ति एत्थ पुब्बे वृत्तनयेन अत्थो वेदितब्बो । परेहि चोदितवचनपटिहारकं सउत्तरवचनं सप्पाटिहीरकन्ति हि अयमेव विसेसो । तुच्छोति मुसा अभूतो । सोति मनोमयो, अरूपो वा अत्तपटिलाभो । स्वेवाति सो एव ओळारिको अत्तपटिलाभो । तस्मिं समये सच्चो होतीति तस्मिं पच्चुप्पन्नसमये विज्जमानो होति । अत्तपटिलाभोत्वेव निय्यातेसीति अत्तपटिलाभसद्देन तथा एव परियोसापेसि, न पन नं “ अत्तपटिलाभो”ति सङ्ख्यं गच्छतीति पञ्ञत्तिं सरूपतो नीहरित्वा दस्सेसीति अधिप्पायो । रूपादयो चेत्थ धम्माति रूपवेदनादयो एव एत्थ लोके सभावधम्मा । नाममत्तमेतन्ति रूपादिके पञ्चक्खन्धे उपादाय नामपञ्ञत्तिमत्तमेतं " अत्तपटिलाभो 'ति । एवरूपा वोहराति “ओळारिको अत्तपटिलाभो”तिआदिवोहारा । नामपञ्ञत्तिवसेनाति नामभूतपञ्ञत्तिमत्तवसेन । " अत्तपटिलाभो 'ति सङ्ख्यं गच्छती "ति निय्यातनत्थं ।
४३८. एवञ्च पन वत्वाति रूपादिके उपादाय पञ्ञत्तिमत्तमेतं अत्तपटिलाभोति इममत्थं ‘“यस्मिं चित्त समये 'तिआदिना वत्वा । पटिपुच्छित्वाति यथा परे पुच्छेय्युं, तथा कालविभागतो पटिपदानि पुच्छित्वा । विनयनत्थन्ति यथापुच्छितस्स अत्थस्स ञापनवसेन विनयनत्थाय | ये ते अतीता धम्माति अतीतसमये अतीतत्तपटिलाभस्स उपादानभूता रूपादयो धम्मा । ते एतरहि नत्थि निरुद्धत्ता । ततो एव " अहेसु "न्ति सङ्ख्यं गता | तस्मात उपादानस्स अतीतस्मियेव समये लब्भनतो । सोपीति तदुपादानो मे अत्तपटिलाभोपि । तस्मिंयेव समयेति अतीते एव समये । सच्चो अहोसीति भूतो विज्जमानो विय अहोसि | अनागतपच्चुप्पन्नानन्ति अनागतानञ्चेवपच्चुप्पन्नानञ्च रूपादिधम्मा उपादानभूतानं । तदा अभावाति तस्मिं अतीतसमये अभावा
अविज्जमानत्ता ।
Jain Education International
348
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org