________________
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-२
( २.२.१५० - १५० )
पञ्च...
पञ्चवण्णकुसुमेहि लाजेन, पुण्णघटेहि च पटिमण्डितं घरेसु द्वारं यस्स तदेतं नगरं ... पे०... द्वारं । धजो वटो । पटाको पट्टोति सीहळिया वदन्ति । तदा किर पदीपुज्जलनसीसेन कतनक्खत्तं । तथा हि उम्मादन्तिजातकादीसुपि ( जा० २.१८.५७) कत्तिकमासे एवमेव वृत्तं । तेनाह “समुज्जलितदीपमालालङ्कतसब्बदिसाभाग'' न्ति । वीथि नाम रथिका महामग्गो । रच्छा नाम अनिब्बिद्धा खुद्दकमग्गो । तत्थ तत्थ निसिन्नवसेन समानभागेन पाटियेक्कं नक्खत्तकीळं अनुभवमानेन समभिकिण्णन्ति वृत्तं होति । महाअट्ठकथायं एवं वत्वापि तत्थेव इति सन्निट्ठानं कतन्ति अत्थो ।
१२
उदानं उदाहारोति अत्थतो एकं । मानन्ति मानपत्तं कत्तुभूतं । छड्डुनवसेन अबसेको । सोतवसेन ओहो। पीतिवचनन्ति पीतिसमुट्ठानवचनं कम्मभूतं । ह्रदयन्ति चित्तं कत्तुभूतं । गहेतुन्ति बहि अनिच्छरणवसेन गण्हितुं, हृदयन्तोयेव ठपेतुं न सक्कोतीति अधिप्पायो । तेन वुत्तं " अधिकं हुत्वा "तिआदि । इदं वृत्तं होति - यं वचनं पटिग्गाहक निरपेक्खं केवलं उळाराय पीतिया वसेन सरसतो सहसाव मुखतो निच्छरति, तदेविध "उदान”न्ति अधिप्पतन्ति ।
दोसेहि इता गता अपगताति दोसिना त-कारस्स न-कारं कत्वा यथा “ किलेसे जितो विजितावीति जिनो 'ति आह " दोसापगता "ति । यदिपि सुत्ते वृत्तं " चत्तारोमे भिक्खवे चन्दिमसूरियानं उपक्किलेसा, येहि उपक्किलेसेहि उपक्किलिट्ठा चन्दिमसूरिया न तपन्ति न भासन्ति न विरोचन्ति । कतमे चत्तारो ? अब्भा भिक्खवे... पे०... महिका । धूमो रजो । राहु भिक्खवे चन्दिमसूरियानं उपक्किलेसो 'ति, (चूळव० ४४७) तथापि ततियुपक्किलेसस्स पभेददस्सन वसेन अट्ठकथानयेन दस्सेतुं “पञ्चहि उपक्किलेसेही "ति वृत्तं । अयमथो च रमणीयादिसद्दयोगतो जायतीति आह " तस्मा" तिआदि । अनीय- सद्दोपि बहुला कत्वत्थाभिधायको यथा “निय्यानिका धम्मा'ति (ध० स० दुकमातिका ९६ ) दस्सेति " रमयती 'ति इमिना । जुण्हावसेन रत्तिया सुरूपत्तमाह “वृत्तदोसविमुत्ताया" ति आदिना । अब्भादयो चेत्थ वुत्तदोसा । अयञ्च हेतु "दस्सितुं युत्ता" ति एत्थापि सम्बज्झितब्बो । तेन कारणेन, उतुसम्पत्तिया च पासादिकता दट्ठब्बा । ईदिसाय रत्तिया युत्तो दिवस मासो उतु संवच्छरोति एवं दिवसमासादीनं लक्खणा सल्लक्खणुपाया भवितुं युत्ता, तस्मा लक्खितब्बाति लक्खणिया, सा एव लक्खञ्ञ य-वतो ण-कारस्स ञ-कारादेसवसेन यथा “पोक्खरञो सुमापिता" ति आह " दिवसमासादीन "न्तिआदि ।
Jain Education International
127
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org