________________
३२८
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-२
(२.९.४११-४११)
"उच्चाकुलीनताया"ति, महासम्मतराजतो पट्ठाय असम्भिन्नखत्तियकुलतायाति अत्थो । तथा हि सोणदण्डेन वुत्तं “समणो खलु भो गोतमो उच्चाकुला पब्बजितो असम्भिन्नखत्तियकुला''ति, (दी० नि० १.३०४) तेन सासने अप्पसन्नानम्पि कुलगारवेन भगवति अपचितिं दस्सेति । एतस्मिं अन्तरे का नाम कथाति यथावुत्तपरिच्छेदब्भन्तरे कीदिसा नाम कथा । विप्पकताति आरद्धा हुत्वा अपरियोसिता । “का कथा विप्पकता''ति पन वदन्तो अत्थतो तस्सा परियोसापनं पटिजानाति नाम । का कथाति च अविसेसचोदना, तस्मा यस्सा तस्सा सब्बस्सापि कथाय परियोसापनं पटिञातं होति, तञ्च पटिजाननं पदेस नो अविसंयन्ति आह "याव...पे०... सब्ब पवारणं पवारेसी"ति । एसाति परिब्वाजकपरिसाय कथिता राजकथादिका । निस्साराति निरत्थकभावेन साररहिता।
अभिसञ्जानिरोधकथावण्णना
४११. “तिठ्ठतेसा''ति एतस्स आपन्नमत्थं दस्सेन्तो "सचे"तिआदिमाह । सुकारणन्ति सुन्दरं अत्थावहं हितावहं कारणं । यत्थाति अञतरिस्सं सालायं । नानातित्थसङ्घातासु लद्धीसु नियुत्ताति नानातित्थियाणियसद्देन । णिकसद्देन वा क-कारस्स य-कारं कत्वा यथा “अन्तियो''ति । “अयं किं वदति अयं किं वदती"ति कुतूहलं कोलाहलमेत्थ अत्थीति कोतूहला, सा एव साला कोतूहलसालाति आह “कोतूहलुप्पत्तिहानतो"ति । उपसग्गमत्तं धात्वत्थानुवत्तनतो। सञआसीसेनायं देसना, तस्मा सञआसहगता सब्बेपि धम्मा गम्हन्ति, तत्थ पन चित्तं पधानन्ति वुत्तं “चित्तनिरोधे"ति | पहानवसेन पन अच्चन्तनिरोधस्स तेहि अनधिप्पेतत्ता, अविसयत्ता च "खणिकनिरोधे"ति आह । कामं सोपि तेसं अविसयोव, अत्थतो पन निरोधकथा वुच्चमाना तत्थेव तिट्ठति, तस्मा अत्थापत्तिमत्तं पति तथा वुत्तन्ति वेदितब्बं । तस्साति अभिसञ्जानिरोधकथाय । “कित्तिघोसो"ति 'अहो बुद्धानुभावो, भवन्तरपटिच्छन्नम्पि कारणं एवं हत्थामलकं विय पच्चक्खतो दस्सेति, सावके च एदिसे संवरसमादाने पतिट्ठापेती'ति थुतिघोसो याव भवग्गा पत्थरतीति । आचरियेन वुत्तं । इदानि पन “सकलजम्बुदीपे भगवतो कथाकित्तिघोसो पत्थरती"ति पाठो दिस्सति । पटिभागकिरियन्ति पळासवसेन पटिभागभूतं पयोगं । भवन्तरसमयन्ति तत्र तत्र वुढानसमयं अभूतपरिकप्पितं किञ्चि उस्सारियवत्थु अत्तनो समयं कत्वा कथेन्ति । किञ्चिदेव सिक्खापदन्ति “एकमूलकेन भवितब्बं, एत्तकं वेलं एकस्मिंयेव ठाने निसीदितब्बन्ति
328
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org