________________
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-२
अग्गहितग्गहणेन सम्मासङ्कप्पसतिसमाधयो मग्गफलपरियापन्ना समुच्छेदपटिप्परसद्धिविमुत्तियो दट्ठब्बा | निस्सरणविमुत्ति पन निब्बानमेव । या अयं अधिविमुत्तीति सीले वुत्तनयेन दुविधापि अधिविमुत्ति । तत्थाति विमुत्तियापि अधिविमुत्तियापि ।
३१८
४०३. यं किञ्चि जनविवित्तट्टानं सुञ्ञागारमिधाधिप्पेतं । तत्थ नदन्तेन विना अञ जनो नत्थीति दस्सेतुं "एककोवा "तिआदि वृत्तं । अट्ठसु परिसासूति खत्तियपरिसा, ब्राह्मणगहपतिसमणचातुमहाराजिकतावतिंसमारब्रह्मपरिसाति इमासु अट्ठसु परिसासु ।
(२.८.४०३ - ४०३)
तत्थ
तदत्थं मज्झिमागमवरे महासीहनादसुत्तपदेन (म० नि० १.१५०) साधेन्तो " चत्तारिमानी' "तिआदिमाह । सारज्जानीति विसारदभावा, ञणप्पहान अन्तरायिकनिय्यानिकधम्मदेसनानिमित्तं कुतोचिपि असन्तस्सनभावा निभयभावाति अत्थो । "वेसारज्ज "न्ति हि चतूसु ठासु सारज्जाभावं पच्चवेक्खन्त उप्पन्नसोमनस्समयञाणस्सेतं नामं । अञ्जेहि पन असाधारणतं दस्सेतुं " तथागतस्स तथागतवेसारज्जानी "ति वृत्तं । " यथा वा पुब्बबुद्धानं वेसारज्जानि पुञ्ञस्सयसम्पत्तिया आगतानि, तथा आगतवेसारज्जानी "ति वा दुतियस्स तथागतसद्दस्स तुल्याधिकरणत्ता एवं वृत्तं । अयं अट्ठकथानयो । नेरुत्तिका पन वदन्ति “समासे सिद्धे सामञ्ञत्ता, सञ्ञासद्दत्ता च तथा वृत्तन्ति । आसभं ठानन्ति सेट्ठट्ठानं उत्तमट्ठानं । सब्बञ्तं पटिजाननवसेन अभिमुखं गच्छन्ति, अट्ठपरिसं उपसङ्कमन्तीति वा आसभा, बुद्धा, तेसं ठानन्तिपि अत्थो ।
अपिच तयो पुङ्गवा- गवसतजेट्ठको उसभो, गवसहस्सजेट्ठको वसभो । वजसतजेट्ठको वा उसभो, वजसहस्सजेट्ठको वसभो । एकगामखेत्ते वा जेट्टो उसभो, द्वीस गामखेत्तेसु जेट्ठो वसभो, सब्बगवसेट्टो सब्बत्थ जेट्ठो सब्बपरिस्सयसहो सेतो पासादिको महाभारवही असनिसतसद्देहिपि अकम्पनीयो निसभोति । निसभोव इध "उसभो "ति अधिप्पेतो । इदम्पि हि तस्स परियायवचनं । उसभस्स इदन्ति आसभं, इदं पन आसभं वियाति आसभं । यथेव हि निसभसङ्घातो उसभो उसभबलेन समन्नागतो चतूहि पादेहि पथविं उप्पीळेत्वा अचलट्ठानेन तिट्ठति, एवं तथागतोपि दसतथागतबलेन समन्नागतो चतूहि वेसारज्जपादेहि अट्टपरिसापथवं उप्पीळेत्वा सदेवके लोके केनचि पच्चत्थिकेन पच्चामित्तेन अकम्पियो अचलट्ठानेन तिट्ठति । एवं तिट्ठमानोव तं आसभं ठानं पटिविजानाति उपगच्छति न पच्चक्खाति अत्तनि आरोपेति । तेन वुत्तं " आसभं ठानं पटिजानातीति ।
Jain Education International
318
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org