________________
३१६
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-२
(२.८.४००-१-४०२)
तमेब सन्धाय “पकति खो एसा'तिआदि भासितं, तमेव इध पाकतिकसामञ्जब्रह्मज्ञविसयं कथं पटिसंहरित्वा । सभावतोव परमत्थतो एव समणस्स, ब्राह्मणस्स च दुजानभावं आविकरोन्तो पुनपि “पकति खो"तिआदिमाह। तत्रापीति समणब्राह्मणवादेपि । पदसम्बन्धन्ति हेतुपदेन सद्धिं पुब्बापरवाक्यसम्बन्धं ।
सीलसमाधिपञ्जासम्पदावण्णना ४००-१. पण्डितोति हेतुसम्पत्तिसिद्धेन पण्डिच्चेन समन्नागतो। कथं उग्गहेसीति परिपक्कजाणत्ता घटे पदीपेन विय अब्भन्तरे समुज्जलन्तेन पावेय्यत्तियेन तत्थ तत्थ भगवता देसितमत्थं परिग्गण्हन्तो तं देसनं उपधारेसि । यस्मा उग्गहेसि, तस्मा...पे०... विदित्वाति सम्बन्धो । तस्स चाति यो अचेलको होति, याव उदकोरोहनानुयोगमनुयुत्तो विहरति, तस्स च। तस्स चेति वा पदच्छेदो, अभाविता असच्छिकता होति चेति योजना। ता सम्पत्तियो पुच्छामि, याहि समणो च ब्राह्मणो च होतीति अधिप्पायो । सीलसम्पदादिविजाननत्थन्ति सीलसम्पदादिविजाननहेतु। “कस्मा पुच्छती"ति हि वुत्तं । अथ-सद्दो चेत्थ कारणे । एवमीदिसेसु। सीलसम्पदायाति एत्थ इतिसद्दो आदिअत्थो, उपलक्खणनिद्देसो वायं, तेन “चित्तसम्पदाय, पञ्जासम्पदाया"ति पदद्वयं सङ्गण्हाति । तेनाह “सीलचित्तपञ्चासम्पदाहि अञ्जा''ति । इमेहि च असेक्खसीलादिक्खन्धत्तयं सङ्गहितन्ति वुत्तं “अरहत्तफलमेवा"ति। तत्थ कारणं दस्सेति “अरहत्तफलपरियोसान"न्तिआदिना । इदहि काकोलोकनमिव उभयापेक्खवचनं ।
सीहनादकथावण्णना
४०२. अनुत्तरन्ति अनञसाधारणताय, अनञसाधारणत्थविसयताय च अनुत्तरं । महासीहनादन्ति महन्तं बुद्धसीहनादं । अतिविय अच्चन्तविसुद्धताय परमविसुद्धं । “परमन्ति उक्कटुं । तेनाह 'उत्तम'न्ति” आचरियेन वुत्तं, उक्कठ्ठपरियायो च परमसद्दो अत्थीति तस्साधिप्पायो। सीलमेवाति लोकियसीलमत्तत्ता सीलसामञ्जमेव । यथा अनअसाधारणं भगवतो लोकुत्तरसीलं सवासनपटिपक्खधम्मविद्धंसनतो, एवं लोकियसीलम्पि अन साधारणमेव तदनुच्छविकभावेन पवत्तत्ता । एवहि “नाहं तत्था"ति पाळिवचनं उपपन्नं होति। "यावता कस्सप अरियं परमं सील'"न्ति इदं “सीलस्स वण्णं भासन्ती"ति एत्थ आकारदस्सनं । “यदिदं अधिसील''न्ति इदं पन “तत्था'"ति पदद्वये
316
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
