________________
(२.८.३८६-३९२-३८६-३९२)
समनुयुजापनकथावण्णना
३०९
अरिया नाम निघोसा । इमे पन अकुसला कथञ्चिपि निद्दोसा न होन्तीति निदोसटेन अरिया भवितुं नालं असमत्था।
३८६-३९२.. "य"न्ति एतं कारणे पच्चत्तवचनन्ति दस्सेति “येना"ति इमिना | यं वा पनाति असम्भावनावचनमेतं, यं वा पन किञ्चीति अत्थो । पहाय वत्तन्तीति च अत्थवसा पुथुवचनविपरिणामोति वुत्तं "यं वा तं वा अप्पमत्तकं पहाय वत्तन्ती"ति । गणाचरिया चेत्थ पूरणमक्खलिआदयो। सत्थुपभवत्ता सङ्घस्स सङ्घसम्पत्तियापि सत्थुसम्पत्ति विभावीयतीति आह “सङ्घ...पे०... सिद्धितो"ति, सा पन पसंसा पसादहेतुकाति पसादमुखेन तं दस्सेतुं "पसीदमानापी"तिआदि वुत्तं । तत्थ सम्पिण्डनत्थेन पि-सद्देन अप्पसीदमानापि एवमेव न पसीदन्तीति सम्पिण्डेति । यथा हि अन्वयतो सत्थुसम्पत्तिया सावकेसु, सावकसम्पत्तिया च सत्थरि पसादो समुच्चीयति, एवं ब्यतिरेकतो सत्थुविपत्तिया सावकेसु, सावकविपत्तिया च सत्थरिअप्पसादोति दट्टब्बं । "तथा ही"तिआदि तब्बिवरणं । सरीरसम्पत्तिन्ति रूपसम्पत्तिं, रूपकायपारिपूरिन्ति अत्थो । रूपप्पमाणे सत्ते सन्धाय इदं वुत्तं, "धम्मदेसनं वा सुत्वा"ति इदन्तु घोसप्पमाणे, धम्मप्पमाणे च, "भिक्खून पनाचारगोचर"न्तिआदिं पन धम्मप्पमाणे, लूखप्पमाणे च। आचारगोचरादीहि धम्मो, सम्मापटिपत्तिया लूखो च होति । तस्मा “भवन्ति वत्तारो''ति पठमपदे रूपप्पमाणा, घोसप्पमाणा, धम्मप्पमाणा च, दुतियपदे धम्मप्पमाणाव योजेतब्बा। कीवरूपोति कित्तकजातिको | या सङ्घस्स पसंसाति आनेत्वा सम्बन्धो, अयमेव वा पाठो ।
तत्थ या बुद्धानं, बुद्धसावकानमेव च पासंसता, अञ्जसञ्च तदभावो जोतितो, तं विरतिप्पहानसंवरुद्देसवसेन नीहरित्वा दस्सेन्तो "अयमधिप्पायो"तिआदिमाह । तत्थ सेतुघातविरतिया अरियमग्गसम्पयुत्तत्ता "सब्बेन सब्बं नत्थी"ति वुत्तं । अट्ठसमापत्तिवसेन विक्खम्भनप्पहानमत्तं, विपस्सनामत्तवसेन तदङ्गप्पहानमत्तन्ति यथालाभं योजेतब्बं । विपस्सनामत्तवसेनाति च “अनिच्चन्ति वा “दुक्ख"न्ति वा विविधं दस्सनमत्तवसेन, न पन नामरूपववत्थानपच्चयपरिग्गण्हनपुब्बकं लक्खणत्तयं आरोपेत्वा सङ्घारानं सम्मसनवसेन । नामरूपपरिच्छेदो. हि अनत्तानपस्सना च बाहिरकानं नत्थि । इतरानि समुच्छेदपटिप्पस्सद्धिनिस्सरणप्पहानानि तीणि सब्बेन सब्बं नत्थि मग्गफलनिब्बानत्ता । लोकियपञ्चसीलतो अञ्जो सब्बोपि सीलसंवरो, “खमो होति सीतस्स उण्हस्सा''तिआदिना (म० नि० १.२४; ३.१५९; अ० नि० १.४.११४) वुत्तो सुपरिसुद्धो खन्तिसंवरो, “पजायेते पिधिय्यरे''तिआदिना (सु० नि० १०४१; चूळनि० ६०) वुत्तो किलेसानं
309
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org