Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 2

SR No.: 009986
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 456
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith & Buddhism
File Size: 18 MB

Page 229

२०४
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-२
" रतन "न्ति सम्मतस्स वत्थुनो गरुकातब्बभावेन वुत्तं । सरूपतो पनेतं लोकियमहाजनेन सम्मतं हिरञ्ञसुवण्णादिकं, चक्कवत्तिरञ उप्पन्नं चक्करतनादिकं, कतञ्जुकतवेदिपुग्गलादिकं सब्बुक्कट्ठपरिच्छेदवसेन बुद्धादिसरणत्तयञ्च दट्टब्बं । “अहो मनोहर "न्ति चित्ते कत्तब्वताय चित्तीकतं, स्वायं चित्तीकारो तस्स पूजनीयतायाति कत्वा पूजनीयन्ति अत्थं वदन्ति । केचि पन “ विचित्रकतट्ठेन चित्तीकत "न्ति भणन्ति, तं न गहेतब्बं इध चित्तसद्दस्स हदयवाचकत्ता “ चित्तीकत्वा सुणाथ मे 'ति ( बु० वं० १.८० ) आहच्चभासितपाळियं विय । तथा चाहु “ यथारहमिवण्णागमो भूकरेसू 'ति । “पस्स चित्तीकतं रूपं, मणिना कुण्डलेन चा "तिआदीसु (म० नि० २.३०२ ) पन पुब्बे अविचित्रं इदानि विचित्रं कतन्ति चित्तीकतन्ति अत्थो गहेतब्बो तत्थ चित्तसद्दस्स विचित्रवाचकत्ता । महन्तं विपुलं अपरिमितं अग्घतीति महग्घं । नत्थि एतस्स तुला उपमा, तुलं वा सदिसन्ति अतुलं । कदाचिदेव उप्पज्जनतो दुक्खेन लद्धब्बदस्सनत्ता दुल्लभदस्सनं । अनोमेहि उकारगुणेहेव सत्तेहि परिभुञ्जितब्बतो अनोमसत्तपरिभोगं ।
इदानि नेसं चित्तीकतादिअत्थानं सविसेसं चक्करतने लब्भमानतं दस्सेत्वा इतरेसुपि ते अतिदिसितुं "यथा च चक्करतन "न्तिआदि आरद्धं । तत्थ अयं देवट्ठानं नाम न होति रञो अनञ्ञसाधारणिस्सरियादिसम्पत्तिपटिलाभहेतुतो, असं सत्तानं यथिच्छितत्थपटिलाभहेतुतो च । अग्घो नत्थ अतिविय उळारसमुज्जलरतनत्ता, अच्छरियब्भुतधम्मताय च । यदग्गेन च महग्घं तदग्गेन अतुलं । सत्तानं पापजिगुच्छनेन विगतकाळको पुञ्ञपसुतताय मण्डभूतो यादिसो कालो बुद्धुप्पादारहो, तादिसे एव चक्कवत्तीनम्पि सम्भवोति आह “यस्मा पना "तिआदि । कदाचि करहचीति परियायवचनं, "कदाची" ति वा यथावुत्तकालं सन्धाय वुत्तं, "करहची "ति जम्बुसिरिदीपसङ्घातं देयं । तेनाह -
(२.३.२५८ - २५८)
"कालं दीपञ्च देसञ्च, कुलं मातरमेव च ।
इमे पञ्च विलोकेत्वा, उप्पज्जति महायसो 'ति । । ( ध० प० अट्ठ० १.१.१०)
उपमावसेन चेतं वृत्तं । उपमोपमेय्यानञ्च न अच्चन्तमेव सदिसता, तस्मा यथा बुद्धा कदाचि करहचि उप्पज्जन्ति, न तथा चक्कवत्तिनो, चक्कवत्तिनो पन अनेकदापि बुद्धुप्पादकप्पे उप्पज्जन्तीति अत्थो गहेतब्बो । एवं सन्तेपि चक्कवत्तिवत्तपूरणस्स
204