________________
(२.३.२५५-२५५)
पोक्खरसातिवत्थुवण्णना
१७९
भुम्मं । "इच्छानङ्गलवनसण्डे''ति इदं पन निवासठ्ठानदस्सनं, निप्परियायतो अधिकरणे चेतं भुम्मन्ति तदुभयम्पि पदं विसेसत्थदस्सनेन विवरन्तो "इच्छानङ्गलं उपनिस्साया"तिआदिमाह | "सीलखन्धावार''न्तिआदि वुत्तनयेन वेनेय्यहितसमपेक्खनवसेनेव भगवतो विहारदस्सनं । तत्थ धम्मराजस्स भगवतो सब्बसो अधम्मनिग्गण्हनपरा एव पटिपत्ति, सा च सीलसमाधिपावसेनाति सीलादित्तयस्सेव गहणं। सीलखन्धावारन्ति चक्कवत्तिरओ दारुइट्टकादिकतं खन्धावारसदिसं सीलसङ्घातं खन्धावारं बन्धित्वा विहरतीति सम्बन्धो । दारुक्खन्धादीहि आसमन्ततो वरन्ति परिक्खिपन्ति एत्थाति हि खन्धावारो अ-कारस्स दीर्घ कत्वा, राजूनं अचिरनिवासट्टानं । तत्थ पन भगवतो अचिरनिवसनकिरियासम्बन्धमत्तेन भयनिवारणद्वेन तंसदिसताय सीलम्पि तथा वुच्चति । समाधिकोन्तन्ति सम्मासमाधिसङ्घातं मङ्गलसत्तिं । सब ताणपदन्ति सब्ब ताणसङ्खातं जयमन्तपदं । परिवत्तयमानोति परिजप्पमानो। “सब्ब ताणसर"न्तिपि पाठो, सब्ब ताणवजिरग्गसरं अपरापरं सम्परिवत्तमानोति अत्थो। यथाभिरुचितेन विहारेनाति सब्बविहारसाधारणदस्सनं, दिब्बविहारादीसु येन येन अत्तना अभिरुचितेन विहारेन विहरतीति अत्थो ।
पोक्खरसातिवत्थुवण्णना २५५. मन्तेति इरुवेदादिमन्तसत्थे । इरुवेदादयो हि गुत्तभासितब्बढेन “मन्ता"ति वुच्चन्ति । अण-सद्दो सद्देति आह "सज्झायतीति । लोकिया पन वदन्ति “ब्रह्मनो अपच्चं ब्राह्मणो, नागमो, णत्तं, दीघादी"ति । कस्मा अयमेव वचनत्थो वुत्तोति आह "इदमेवा"तिआदि । अथ केसं इतरो वचनत्थोति चोदनमपनेति “अरिया पना"तिआदिना । अथ वा यं लोकिया वदन्ति "ब्रह्मना जातो ब्राह्मणो"तिआदिनिरुत्तिं, तं पटिक्खिपितुं एवं वुत्तं । “इदमेवा"ति हि अवधारणेन तं पटिक्खिपति । "जातिब्राह्मणान"न्ति पन इमिना सद्दन्तरेन दस्सितेसु जातिब्राह्मणविसुद्धिब्राह्मणवसेन दुविधेसु ब्राह्मणेसु विसुद्धिब्राह्मणानं निरुत्तिं दस्सेन्तो “अरिया पना"तिआदिमाह । बहन्ति पापे बहि करोन्तीति हि अरिया ब्राह्मणा निरुत्तिनयेन । "तस्स किर कायो सेतपोक्खरसदिसो"ति इदमेवस्स नामलाभहेतुदस्सनं, सेसं पन तप्पसङ्गेन यथाविज्जमानविसेसदस्सनमेव । तेनाह "इति नं पोक्खरसदिसत्ता पोक्खरसातीति सञ्जानन्ती"ति । पोखरेन सदिसो कायो यस्साति हि पोक्खरसाती निरुत्तिनयेन । सातसद्दो वा सदिसत्थो, पोक्खरेन सातो सदिसो कायो तथा, सो यस्साति पोखरसाती। सेतपोक्खरसदिसोति सेतपदुमवण्णो । देवनगरेति आलकमन्दादिदेवपुरे। उस्सापितरजततोरणन्ति गम्भीरनेमनिखातं अच्चुग्गतं रजतमयं
179
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org