Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 2

SR No.: 009986
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 456
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith & Buddhism
File Size: 18 MB

Page 186

(२.२.२५०-२५०)
सरणगमनकथावण्णना
१६१
हि वेलामसुत्तट्ठकथायं वुत्तं “सरणं गच्छेय्याति एत्थ मग्गेनागतं अनिवत्तनसरणं अधिप्पेतं, अपरे पनाहु 'अत्तानं निय्यातेत्वा दिन्नत्ता सरणगमनं ततो महप्फलतर'न्ति वुत्त''न्ति (अ० नि० अट्ठ० ३.९.२०) कूटदन्तसुत्तट्ठकथायं पन वक्खति “यस्मा च सरणगमनं नाम तिण्णं रतनानं जीवितपरिच्चागमयं पुञकम्मं सग्गसम्पत्तिं देति, तस्मा महप्फलतरञ्च महानिसंसतरञ्चाति वेदितब्ब"न्ति (दी० नि० अट्ठ० १.३५०, ३५१) इमिना पन नयेन लोकियस्सापि सरणगमनस्स फलं उध दस्सितमेवाति गहेतब्बं । आचरियधम्मपालत्थेरेनपि (दी० नि० टी० १.२५०) हि अयमेवत्थो इच्छितोति विज्ञायति इध चेव अासु च मज्झिमागमटीकादीसु अविसेसतोयेव वुत्तत्ता, आचरियसारिपुत्तत्थेरेनापि अयमत्थो अभिमतो सिया सारत्थदीपनियं, (सारत्थ० टी० वेरञ्जकअण्डवण्णना.१५) अङ्गुत्तरटीकायञ्च तदुभयसाधारणवचनतो । अपरे पन वदन्ति “कूटदन्तसुत्तट्ठकथायम्पि (दी० नि० टी० १.२४९) लोकुत्तरस्सेव सरणगमनस्स फलं वुत्त"न्ति, तदयुत्तमेव तथा अवुत्तत्ता । “यस्मा...पे०... देती"ति हि तदुभयसाधारणकारणवसेन तदुभयस्सापि फलं तत्थ वुत्तन्ति । वेलामसुत्तादीनन्ति एत्थ आदिसद्देन (अ० नि० १.४.३४; इतिवु० ९०) अग्गप्पसादसुत्तछत्तमाणवकविमानादीनं (वि० व० ८८६ आदयो) सङ्गहो दट्ठब्बो ।
___ अजाणं नाम वत्थुत्तयस्स गुणानमजाननं तत्थ सम्मोहो । संसयो नाम “बुद्धो नु खो, न नु खो"तिआदिना (दी० नि० अट्ठ० २.२१६) विचिकिच्छा । मिच्छात्राणं नाम वत्थुत्तयस्स गुणानं अगुणभावपरिकप्पनेन विपरीतग्गाहो। आदिसद्देन अनादरागारवादीनं सङ्गहो। संकिलिस्सतीति संकिलिटुं मलीनं भवति। न महाजुतिकन्तिआदिपि संकिलेसपरियायो एव । तत्थ न महाजुतिकन्ति न महुज्जलं, अपरिसुद्धं अपरियोदातन्ति अत्थो । न महाविष्फारन्ति न महानुभावं, अपणीतं अनुळारन्ति अत्थो । सावज्जोति तण्हादिठ्ठादिवसेन सदोसो। तदेव फलवसेन विभावेतुं “अनिट्ठफलो'"ति वुत्तं, सावज्जत्ता अकन्तिफलो होतीति अत्थो । लोकियसरणगमनं सिक्खासमादानं विय अगहितकालपरिच्छेदं जीवितपरियन्तमेव होति, तस्मा तस्स खन्धभेदेन भेदो, सो च तण्हादिट्ठादिविरहितत्ता अदोसोति आह "अनवज्जो कालकिरियाय होती"ति । सोति अनवज्जो सरणगमनभेदो । सतिपि अनवज्जत्ते इट्ठफलोपि न होति, पगेव अनिट्ठफलो अविपाकत्ता । न हि तं अकुसलं होति, अथ खो भेदनमत्तन्ति अधिप्पायो । भवन्तरेपीति अञ्जस्मिम्पि भवे ।
धरसद्दस्स द्विकम्मिकत्ता "उपासक''न्ति इदम्पि कम्ममेव, तञ्च खो आकारट्ठानेति अत्थमत्तं दस्सेतुं "उपासको अयन्ति एवं धारेतू"ति वुत्तं । धारेतूति च उपधारेतूति अत्थो ।
161