Page Text
________________
(२.२.२५०-२५०)
सरणगमनकथावण्णना
१५३
वा पसादगरुता जोतिताति पसादग्गहणेन अनवेच्चप्पसादस्स लोकियस्स, अवेच्चप्पसादस्स च लोकुत्तरस्स गहणं, तथा गरुतागहणेन लोकियस्स गरुकरणस्स, लोकुत्तरस्स चाति उभयेनपि पदेन उभयम्पि लोकियलोकुत्तरसरणगमनं योजेतब्बं । उप्पज्जति चित्तमेतेनाति उप्पादो, सम्पयुत्तधम्मसमूहो, चित्तञ्च तं उप्पादो चाति चित्तुप्पादो। समाहारद्वन्देपि हि कत्थचि पुल्लिङ्गमिच्छन्ति सद्दविदू, तदाकारप्पवत्तं सद्धापञ्जादिसम्पयुत्तधम्मसहितं चित्तं सरणगमनं नाम “सरणन्ति गच्छति एतेनाति कत्वा'"ति वुत्तं होति । "तंसमङ्गी"तिआदि कत्तुविभावना। तेन यथावुत्तचित्तुप्पादेन समङ्गीति तंसमझी। तेनाह "वुत्तप्पकारेन चित्तुष्पादेना"ति । उपेतीति भजति सेवति पयिरुपासति, जानाति वा, बुज्झतीति अत्थो ।
लोकुत्तरं सरणगमनं केसन्ति आह. "दिवसच्चान"न्ति, अट्ठन्नं अरियपुग्गलानन्ति अत्थो । कदा तं इज्झतीति आह "मग्गक्खणे"ति, “इज्झती''ति पदेन चेतस्स सम्बन्धो । मग्गक्खणे इज्झमानेनेव हि चतुसच्चाधिगमेन फलट्ठानम्पि सरणगमकता सिज्झति लोकुत्तरसरणगमनस्स भेदाभावतो, तेसञ्च एकसन्तानत्ता । कथं तं इज्झतीति आह "सरणगमनुपक्किलेससमुच्छेदेना"तिआदि, उपपक्किलेससमुच्छेदतो, आरम्मणतो, किच्चतो च सकलेपि रतनत्तये इज्झतीति वुत्तं होति । सरणगमनुपक्किलेससमुच्छेदेनाति चेत्थ पहानाभिसमयं सन्धाय वुत्तं, आरम्मणतोति सच्छिकिरियाभिसमयं । निब्बानारम्मणं हुत्वा आरम्मणतो इज्झतीति हि योजेतब्बं, त्वा-सद्दो च हेतुत्थवाचको यथा “सक्को हुत्वा निब्बत्ती"ति (ध० प० अट्ठ० १.२.२९) । अपिच “आरम्मणतो"ति वुत्तमेवत्थं सरूपतो नियमेति “निब्बानारम्मणं हुत्वा"ति इमिना | "किच्चतो"ति तदवसेसं भावनाभिसमयं परिञाभिसमयञ्च सन्धाय वुत्तं । “आरम्मणतो निब्बानारम्मणं हुत्वा"ति एतेन वा मग्गक्खणानुरूपं एकारम्मणतं दस्सेत्वा "किच्चतो"ति इमिना पहानतो अवसेसं किच्चत्तयं दस्सितन्ति दट्ठब्बं । “मग्गक्खणे, निब्बानारम्मणं हुत्वा''ति च वुत्तत्ता अत्थतो मग्गाणसङ्घातो चतुसच्चाधिगमो एव लोकुत्तरसरणगमनन्ति विज्ञायति । तत्थ हि चतुसच्चाधिगमने सरणगमनुपक्किलेसस्स पहानाभिसमयवसेन समुच्छिन्दनं भवति, निब्बानधम्मो पन सच्छिकिरियाभिसमयवसेन, मग्गधम्मो च भावनाभिसमयवसेन पटिविज्झियमानोयेव सरणगमनत्थं साधेति, बुद्धगुणा पन सावकगोचरभूता परिञाभिसमयवसेन पटिविज्झियमाना सरणगमनत्थं साधेन्ति, तथा अरियसङ्घगुणा । तेनाह "सकलेपि रतनत्तये इज्झती"ति ।
फलपरियत्तीनम्पेत्थ वुत्तनयेन मग्गानुगुणप्पवत्तिया गहणं, अपरिझेय्यभूतानञ्च
153
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009986 |
| Book Title | Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 456 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 18 MB |