Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 2

SR No.: 009986
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 456
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith & Buddhism
File Size: 18 MB

Page 168

(२.२.२५०-२५०)
अजातसत्तुउपासकत्तपटिवेदनाकथावण्णना
१४३
ब्यापितसरीरोति सब्बाय पीतिया अब्यापितत्ता। तन्ति अत्तनो पसादस्स आविकरणं, उपासकत्तपवेदनञ्च । आरद्धं धम्मसङ्गाहकेहि ।
अभिक्कन्ताति. अतिक्कन्ता विगता, विगतभावो च खयो एवाति आह "खये दिस्सती'ति । तथा हि वुत्तं “निक्खन्तो पठमो यामो"ति । अभिक्कन्ततरोति अतिविय कन्ततरो मनोरमो, तादिसो च सुन्दरो भद्दको नामाति वुत्तं "सुन्दरे"ति ।
“को मे"तिआदि गाथा विमानवत्थुम्हि (वि० व० ८५७)। तत्थ कोति देवनागयक्खगन्धब्बादीसु कतमो । मेति मम । पादानीति पादे, लिङ्गविपरियायोयं । इद्धियाति ईदिसाय देविद्धिया । यससाति ईदिसेन परिवारेन, परिजनेन च । जलन्ति जलन्तो विज्जोतमानो | अभिक्कन्तेनाति अतिविय कन्तेन कमनीयेन, अभिरूपेनाति वुत्तं होति । वण्णेनाति छविवण्णेन सरीरवण्णनिभाय । सब्बा ओभासयं दिसाति सब्बा दसपि दिसा ओभासयन्तो। चन्दो विय, सूरियो विय च एकोभासं एकालोकं करोन्तो को वन्दतीति सम्बन्धो।
अभिरूपेति अतिरेकरूपे उळारवण्णेन सम्पन्नरूपे । अब्भानुमोदनेति अभिअनुमोदने अभिप्पमोदितभावे । किमत्थियं “अब्भानुमोदने"ति वचनन्ति आह "तस्मा'तिआदि । युत्तं ताव होतु अब्भानुमोदने, कस्मा पनायं द्विक्खत्तुं वुत्तोति चोदनाय सोधनामुखेन आमेडितविसयं निद्धारेति "भये कोधे"तिआदिना, इमिना सद्दलक्खणेन हेतुभूतेन एवं वुत्तो, इमिना च इमिना च विसयेनाति वुत्तं होति । “साधु साधु भन्ते''ति आमेडितवसेन अत्थं दस्सेत्वा तस्स विसयं निद्धारेन्तो एवमाहातिपि सम्बन्धं वदन्ति । तत्थ “चोरो चोरो, सप्पो सप्पो''तिआदीसु भये आमेडितं, “विज्झ विज्झ, पहर पहरा''तिआदीसु कोधे, “साधु साधू''तिआदीसु (सं० नि० १.२.१२७; २.३.३५; ३.५.१०८५) पसंसायं, "गच्छ गच्छ, लुनाहि लुनाही"तिआदीसु तुरिते, “आगच्छ आगच्छा"तिआदीसु कोतूहले, "बुद्धो बुद्धोति चिन्तेन्तो"तिआदीसु (बु० वं० २.४४) अच्छरे, “अभिक्कमथायस्मन्तो अभिक्कमथायस्मन्तो''तिआदीसु (दी० नि० ३.२०; अ० नि० ३.९.११) हासे, “कहं एकपुत्तक, कहं एकपुत्तका"तिआदीसु (सं० नि० १.२.६३) सोके, "अहो सुखं, अहो सुख''न्तिआदीसु (उदा० २०; दी० नि० ३.३०५) पसादे। चसद्दो अवुत्तसमुच्चयत्थो, तेन गरहा असम्मानादीनं सङ्गहो दट्टब्बो । “पापो पापो''तिआदीसु हि गरहायं, "अभिरूपक अभिरूपका''तिआदीसु असम्माने। एवमेतेसु नवसु, अञ्जेसु च विसयेसु
143