________________
(२.२.२४८-२४८)
आसवक्खयजाणकथावण्णना
१३७
चोदनं सोधेतुं “तेन ही"तिआदि वुत्तं । यस्मा पन पहीनकिलेसपच्चवेक्खणेन विज्जमानस्सापि कम्मस्स आयति अप्पटिसन्धिकभावतो “खीणा जातीति पजानाति, यस्मा च मग्गपच्चवेक्खणादीहि “वुसितं ब्रह्मचरिय''न्तिआदीनि पजानाति, तस्मा “खीणा जाती"तिआदीहि तस्स भूमिदस्सनन्ति वुत्तं होति । “तेन आणेना''ति हि यथारुततो, अविनाभावतो च गहितेन पञ्चविधेन पच्चवेक्खणजाणेनाति अत्थो ।
“खीणा जाती''ति एत्थ सोतुजनानं सुविज्ञापनत्थं परम्मुखा विय चोदनं समुट्ठापेति "कतमा पना"तिआदिना । येन पनाधिप्पायेन चोदना कता, तदधिप्पायं पकासेत्वा परिहारं वत्तुकामो “न तावस्सा"तिआदिमाह । “न ताव...पे०... विज्जमानत्ता''ति वक्खमानमेव हि अत्थं मनसि कत्वा अयं चोदना समुट्ठापिता, तत्थ न तावस्स अतीता जाति खीणाति अस्स भिक्खुनो अतीता जाति, न ताव मग्गभावनाय खीणा । तत्थ कारणमाह "पुब्बेव खीणत्ता"ति, मग्गभावनाय पुरिमतरमेव निरुज्झनवसेन खीणत्ताति अधिप्पायो। न अनागता अस्स जाति खीणा मग्गभावनायाति योजना। तत्थ कारणमाह "अनागते वायामाभावतो"ति, इदञ्च अनागतभावसामञ्जमेव गहेत्वा लेसेन चोदनाधिप्पायविभावनत्थं वदति, न अनागतविसेसं अनागते मग्गभावनाय खेपनपयोगाभावतोति अत्थो । विज्जमानेयेव हि पयोगो सम्भवति, न अविज्जमानेति वुत्तं होति । अनागतविसेसो पनेत्थ अधिप्पेतो, तस्स च खेपने वायामोपि लब्भतेव । तेनाह "या पन मग्गस्सा"तिआदि । अनागतविसेसोति च अभाविते मग्गे उप्पज्जनारहो अनन्तरजातिभेदो वुच्चति । न पच्चुप्पन्ना अस्स जाति खीणा मग्गभावनायाति योजना। तत्थ कारणमाह "विज्जमानत्ता"ति, एकभवपरियापन्नताय विज्जमानत्ताति अत्थो । तत्थ तत्थ भवे पठमाभिनिब्बत्तिलक्खणा हि जाति । "या पना'"तिआदिना पन मग्गभावनाय किलेसहेतुविनासनमुखेन अनागतजातिया एव खीणभावो पकासितोति दट्ठब्बं । एकचतुपञ्चवोकारभवेसूति भवत्तयग्गहणं वुत्तनयेन अनवसेसतो जातिया खीणभावदस्सनत्थं, पुब्बपदद्वयेपेत्थ उत्तरपदलोपो। एकचतुपञ्चक्खन्धप्पभेदाति एत्थापि एसेव नयो। “तं सो"तिआदि “कथञ्च नं पजानाती''ति चोदनाय सोधनावचनं । तत्थ तन्ति यथावुत्तं जाति। सोति खीणासवो भिक्खु । पच्चवेक्खित्वाति पजाननाय पुब्बभागे पहीनकिलेसपच्चवेक्खणदस्सनं । एवञ्च कत्वा पच्चवेक्खणपरम्पराय तथा पजानना सिद्धाति दट्ठब्बं । पच्चवेक्षणन्तरविभावनत्थमेव हि "जानन्तो पजानाती"ति वत्तमानवचनद्वयं वुत्तं, जानन्तो हुत्वा, जाननहेतु वा पजानाति नामाति अत्थो ।
137
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org