________________
( २.२.२४८ - २४८)
आसवक्खयञाणकथावण्णना
तत्थ " इदन्ति तीसु भवेसु निब्बत्तसत्तानन्ति इदं वचन "न्ति ( दी० नि० टी० १.२४७) अयमेत्थ आचरियस्स मति, एवं सति अट्ठकथाचरियेहि अट्ठकथायमेव यथावुत्तो अनुयोगो परिहरितोति । अयं पनेत्थ अम्हाकं खन्ति - ननु चायं दिब्बचक्खुकथा, अथ कस्मा “दिब्बेन चक्खुना विसुद्धेन अतिक्कन्तमानुसकेन सत्ते पस्सति चवमाने उपपज्जमाने ''तिआदिना अविसेसतो चतुवोकारभवूपगस्सापि सङ्गहो कतो । न हि सो अरूपधम्मारम्मणोति अनुयोगं परिहरन्तो " इदञ्चा "ति आदिमाह । तत्थ इदन्ति “सत्ते पस्सति चवमाने उपपज्जमाने’तिआदिवचनं । एवहि सति अट्ठकथाचरियेहि पाळियमेव यथावत्तो अनुयोगो परिहरितोति । यदग्गेन सो पाळियं परिहरितो, तदग्गेन अट्ठकथायम्पि तस्सा अत्थवण्णनाभावतो | देसनासुखत्थमेवाति केवलं देसनासुखत्थं एव अविसेसेन वुत्तं, न पन चतुवोकारभवूपगानं दिब्बचक्खुस्स आविभावसभावतो । “ठपेत्वा अरूपभवन्ति वा " द्वीसु भवेसू "ति वा सत्ते पस्सति कामावचरभवतो, रूपावचरभवतो च चवमानेति वा कामावचरभवे, रूपावचरभवे च उपपज्जमानेति वा वुच्चमाना हि देसना यथारहं भेद्यभेदकादिविभावनेन सुखासुखावबोधा च न होति, अविसेसेन पन एवमेव वच्चमाना सुखासुखावबोधा च । देसेतुं, अवबोधेतुञ्च सुकरतापयोजनहि "देसनासुखत्थ "न्ति वृत्तं । कस्माति आह “आरुप्पे... पे०... नत्थी "ति, दिब्बचक्खुगोचरभूतानं रूपधम्मानमभावतोति तं होति ।
Jain Education International
आसवक्खयञाणकथावण्णना
२४८. इध विपस्सनापादकं चतुत्थज्झानचित्तं वेदितब्बं न लोकियाभिञ्ञासु विय अभिञ्ञापादकं । विपस्सनापादकन्ति च विपस्सनाय पदट्ठानभूतं, विपस्सना च नामेसा तिविधा विपस्सकपुग्गलभेदेन महाबोधिसत्तानं विपस्सना, पच्चेकबोधिसत्तानं विपस्सना, सावकानं विपस्सना चाति । तत्थ महाबोधिसत्तानं पच्चेकबोधिसत्तानञ्च विपस्सना चिन्तामयञाणसम्बन्धिका सयम्भुञाणभूता, सावकानं पन सुतमयञाणसम्बन्धिका परोपदेससम्भूता । सा “ठपेत्वा नेवसञ्ञानासञ्ञायतनं अवसेसरूपारूपज्झानानं अञ्ञतरतो वुट्ठाया 'तिआदिना अनेकधा, अरूपमुखवसेन चतुधातुववत्थाने वृत्तानं तेसं तेसं धातुपरिग्गहमुखानञ्च अञ्ञतरमुखवसेन अनेकधा च विसुद्धिमग्गे (विसुद्धि० २.६६४) नानानयतो विभाविता, महाबोधिसत्तानं पन चतुवीसतिकोटिसतसहस्समुखेन पभेदगमनतो नानानयं सब्बञ्जुतञ्ञाणसन्निस्सयस्स अरियमग्गत्राणस्स अधिट्ठानभूतं पुब्बभागञणगब्भं गहान्तं परिपाकं गच्छन्तं परमगम्भीरं सहसुखुमतरं अनञ्ञसाधारणं विपस्सनाञाणं
१३३
133
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org