________________
११४
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-२
(२.२.२२४-२२४)
वेदितब्बा। यदग्गेन हि कामच्छन्दादयो इणादिसदिसा, तदग्गेन च तेसं पहानं आणण्यादिसदिसताति। इदं पन अनुत्तानपदत्थमत्तं - समिद्धतन्ति अड्डतं । पुब्बे पण्णमारोपिताय वड्डिया सह वत्ततीति सवडिकं । पण्णन्ति इणदानग्गहणे सल्लक्खणवसेन लिखितपण्णं । पुन पण्णन्ति इणयाचनवसेन सासनलिखितपण्णं । निल्लेपतायाति धनसम्बन्धाभावेन अविलिम्पनताय । तथा अलग्गताय। परियायवचनव्हेतं द्वयं । अथ वा निल्लेपतायाति वुत्तनयेन अविलिम्पनभावेन विसेसनभूतेन अलग्गतायाति अत्थो । छ धम्मेति असुभनिमित्तस्स उग्गहो, असुभभावनानुयोगो, इन्द्रियेसु गुत्तद्वारता, भोजने मत्तञ्जता, कल्याणमित्तता, सप्पायकथाति इमे छ धम्मे | भावत्वाति ब्रूहेत्वा, अत्तनि वा उप्पादेत्वा । अनुप्पन्नअनुप्पादनउप्पन्नप्पहानादिविभावनवसेन महासतिपट्टानसुत्ते सविसेसं पाळिया आगतत्ता "महासतिपट्टाने वण्णयिस्सामा"ति वुत्तं । “महासतिपट्ठानेति च इमस्मिं दीघागमे (दी० नि० २.३७२ आदयो) सङ्गीतमाह, न मज्झिमागमे निकायन्तरत्ता । निकायन्तरागतोपि हि अत्थो आचरियेहि अञ्जत्थ येभुय्येन वुत्तोति वदन्ति । एस नयो ब्यापादादिप्पहानभागेपि । परवत्थुम्हीति आरम्मणभूते परस्मिं वत्थुस्मिं । ममायनाभावेन नेव सङ्गो। परिग्गहाभावेन न बद्धो। दिब्बानिपि रूपानि पस्सतो किलेसो न समुदाचरति, पगेव मानुसियानीति सम्भावने अपि-सद्दो ।
अनत्थकरोति अत्तनो, परस्स च अहितकरो। छ धम्मेति मेत्तानिमित्तस्स उग्गहो, मेत्ताभावनानुयोगो, कम्मस्सकता, पटिसङ्खानबहुलता, कल्याणमित्तता, सप्पायकथाति इमे छ धम्मे। तत्थेवाति महासतिपट्टानेयेव । चारित्तसीलमेव उद्दिस्स पञत्तसिक्खापदं "आचारपण्णत्ती"ति वुत्तं । आदि-सद्देन वारित्तपण्णत्तिसिक्खापदं सङ्गण्हाति ।
पवेसितोति पवेसापितो। बन्धनागारं पवेसापितत्ता अलद्धनक्खत्तानुभवनो पुरिसो हि “नक्खत्तदिवसे बन्धनागारं पवेसितो पुरिसो"ति वुत्तो, नक्खत्तदिवसे एव वा तदननुभवनत्थं तथा कतो पुरिसो एवं वुत्तोतिपि वट्टति | अपरस्मिन्ति ततो पच्छिमे, अञ्जस्मिं वा नक्खत्तदिवसे। ओकासन्ति कम्मकारणाकारणं, कम्मकारणक्खणं वा। महानत्थकरन्ति दिठ्ठधम्मिकादिअत्थहापनमुखेन महतो अनत्थस्स कारकं । छ धम्मेति अतिभोजने निमित्तग्गाहो, इरियापथसम्परिवत्तनता, आलोकसञ्जामनसिकारो, अब्भोकासवासो, कल्याणमित्तता, सप्पायकथाति इमे छ धम्मे, धम्मनक्खत्तस्साति यथावुत्तसोतब्बधम्मसङ्घातस्स महस्स । साधूनं रतिजननतो हि धम्मोपि छणसदिसटेन "नक्खत्त"न्ति वुत्तो ।
114
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org