Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 2

SR No.: 009986
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 456
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith & Buddhism
File Size: 18 MB

Page 137

११२
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-२
पेसितब्बोति भुजिस्सो, सयंवसीति निब्बचनं । “भुजो नाम अत्तनो यथासुखं विनियोगो, सो इस्सो इच्छितब्बो एत्थाति भुजिस्सो, अस्सामिको "ति मूलपण्णासकटीकायं वृत्तं । अत्थमत्तं पन दस्सेन्तो “ अत्तनो सन्तको " ति आह, अत्ताव अत्तनो सन्तको, न परस्साति वृत्तं होति । अनुदकताय कं पानीयं तारेन्ति एत्थाति कन्तारो, अद्धानसद्दो च दीघपरियायोति वुत्तं “ निरुदकं दीघमग्ग "न्ति |
२२३. सेसानीति ब्यापादादीनि । तत्राति दस्सने । अयन्ति इदानि वुच्चमाना सदिसता, येन इणादीनं उपमाभावो, कामच्छन्दादीनञ्च उपमेय्यभावो होति, सो नेसं उपमोपमेय्यसम्बन्धो सदिसताति दट्टब्बं । तेहीति परेहि इणसामिकेहि । किञ्चि पटिबाहितुन्ति फरुसवचनादिकं किञ्चिपि पटिसेधेतुं न सक्कोति इणं दातुमसक्कुणत्ता । कस्मातित्तं " तितिक्खाकारण "न्तिआदि, इणस्स तितिक्खाकारणत्ताति अत्थो । यो यम्हि कामच्छन्देन रज्जतीति यो पुग्गलो यम्हि कामच्छन्दस्स वत्थुभूते पुग्गले कामच्छन्देन रज्जति । तण्हासहगतेन तं वत्थं गण्हातीति तण्हाभूतेन कामच्छन्देन तं कामच्छन्दस्स वत्थुभूतं पुग्गलं " ममेत "न्ति गण्हाति । सहगतसद्दो हेत्थ तब्भावमत्तो “यायं तण्हा पोनोभविका नन्दीरागसहगता’तिआदीसु (दी० नि० २.४०० म० नि० १.१३३, ४८०; ३.३७३; सं० नि० ३.५.१०८१; महाव० १५; पटि० म० २.३०) विय । तेनाति कामच्छन्दस्स वत्थुभूतेन पुग्गलेन | कस्माति आह " तितिक्खाकारण "न्तिआदि, तितिक्खाकारणत्ताति अत्थो । तितिक्खासदिसो चेत्थ रागपधानो अकुलचित्तुप्पादो “तितिक्खा'ति वुत्तो, न तु " खन्ती परमं तपो तितिक्खा "तिआदीसु (दी० नि० २.९१; ध० प० १८४) विय तपभूतो अदोसपधानो चित्तुप्पादो । घरसामिकेहीति घरस्स सामिकभूतेहि सस्सुससुरसामिकेहि । इत्थीनं कामच्छन्दो तितिक्खाकारणं होति वियति सम्बन्धो ।
कामच्छन्दस्स
(२.२.२२३-२२३)
“यथा पना”तिआदिना सेसानं रोगादिसदिसता वृत्ता । तत्थ पित्तदोसकोपनवसेन पित्तरोगातुरो । तस्स पित्तकोपनतो सब्बम्पि मधुसक्करादिकं अमधुरभावेन सम्पज्जतीति वुत्तं " तित्तकं तित्तकन्ति उग्गिरतियेवा" ति । तुम्हे उपद्दवेथाति टीकायं ( दी० नि० टी० १.२२३) उद्धटपाठो, “उपद्दवं करोथा "ति नामधातुवसेन अत्थो, इदानि पन "तुम्हेहि उपता "ति पाठो दिस्सति । विब्भमतीति इतो चितो च आहिण्डति, हीनाय वा आवत्तति । मधुक्करादीनं रसं न विन्दति नानुभवति न जानाति न लभति च वियाति सम्बन्धो | सासनरसन्ति सासनस्स रसं, सासनमेव वा रसं ।
112