________________
सतिसम्पञ्ञकथावण्णना
(२.२.२१४-२१४)
यस्मा पथवीधातुया अनुगता आपोधातु वोस्सज्जने पच्चयो । गरुतरसभावा हि आपोधातु, तेन तस्सा वोस्सज्जने पथवीधातुया अनुगतभावो होति, तस्मा तासं द्विनत्थ सामत्थियतो अधिमत्तता, इतरासञ्च तदभावतो ओमत्तताति दस्सेन्तो आह “वोस्सज्जने...पे०... बलवतियो 'ति । यस्मा पन आपोधातुया अनुगता पथवीधातु सन्निक्खेपनस्स पच्चयो । पतिट्ठाभावे विय पतिट्ठापनेपि तस्सा सातिसयकिच्चत्ता आपोधातुया तस्सा अनुगतभावो होति, तथा घट्टनकिरियाय पथवीधातुया वसेन सन्निरुज्झनस्स सिज्झनतो तस्सा सन्निरुज्झनेपि आपोधातुया अनुगतभावो होति, तस्मा वृत्तं " तथा सन्निक्खेपनसन्निरुज्झनेसू "ति ।
अनुगमकानुगन्तब्बताविसेसेपि सति पथवीधातु आपोधातुभावमत्तं सन्धाय तथासद्दग्गहणं कतं । पठमे हि नये पथवीधातुया अनुगमकता, आपोधातुया अनुगन्तब्बता, दुतिये पन आपोधातुया अनुगमकता, पथवीधातुया अनुगन्तब्बताति । वोस्सज्जनञ्चेत्थ पादस् ओनामनवसेन वोस्सग्गो, ततो परं भूमिआदीसु पतिट्टापनं सन्निक्खेपनं, पतिट्ठापेत्वा निम्मद्दनवसेन गमनस्स सन्निरोधो सन्निरुज्झनं ।
Jain Education International
७९
तथा तस्मिं अतिक्कमने, तेसु वा यथावुत्तेसु उद्धरणातिहरणवीतिहरणवोस्सज्जनसन्निक्खेपनसन्निरुज्झनसङ्घातेसु छसु कोट्ठा । उद्धरणेति उद्धरणक्खणे । रूपारूपधम्माति उद्धरणाकारेन पवत्ता रूपधम्मा, तंसमुट्ठापका च अरूपधम्मा | अतिहरणं न पापुणन्ति खणमत्तावट्ठानतो । सब्बत्थ एस नयो । तत्थ तत्थेवाति यत्थ यत्थ उद्धरणादिके उप्पन्ना, तत्थ तत्थेव । न हि धम्मानं देसन्तरसङ्कमनं अत्थि लहुपरिवत्तनतो । पब्बं पब्बन्ति परिच्छेदं परिच्छेदं । सन्धि सन्धीति गण्ठि गण्ठि । ओधि ओधीति भागं भागं । सब्बञ्चेतं उद्धरणादिकोट्ठासे सन्धाय सभागसन्ततिवसेन वुत्तन्ति वेदितब्बं । इतरो एव हि रूपधम्मानम्पि पवत्तिक्खणो गमनयोगगमनस्सादानं देवपुत्तानं
परियेन पटिमुखं धावन्तानं सिरसि पादे च बन्धखुरधारासमागमतोपि सीघतरो, यथा तिलानं भिज्जयमानानं पटपटायनेन भेदो लक्खीयति, एवं सङ्खतधम्मानं उप्पादेनाति दस्सनत्थं “पटपटायन्ता" ति वुत्तं, उप्पादवसेन पटपट - सद्दं अकरोन्तापि करोन्ता वियाति अत्थो । तिलभेदलक्खणं पटपटायनं विय हि सङ्घतभेदलक्खणं उप्पादो उप्पन्नानमेकन्ततो भिन्नता । तत्थाति अभिक्कमने । को एको अभिक्कमति नाभिक्कमतियेव । कस्स वा एकस्स अभिक्कमनं सिया, न सिया एव । कस्मा ? परमत्थतो हि... पे०... धातूनं सयनं, तस्माति अत्थो । अन्धबालपुथुज्जनसम्मूळहस्स अत्तनो अभिक्कमननिवत्तनऱ्हेतं वचनं । अथ
79
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org