________________
४८
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
नत्थि इणं यस्साति अणणो, तस्स भावो आणण्यं । धम्मविनयसङ्गायनं ठपेत्वा अञ्ञ किं नाम तस्स इणविरहितत्तं भविस्सति, न भविस्सति एवाति अत्थो । “ननु मं भगवा’तिआदिना वुत्तमेवत्थं उपमावसेन विभावेति । सककवचइस्सरियानुष्पदानेनाति एत्थ कवचो नाम उरच्छदो, येन उरो छादीयते, तस्स च चीवरनिदस्सनेन गहणं, इस्सरियस्स पन अभिञ्ञसमापत्तिनिदस्सनेनाति दट्ठब्बं । कुलवंसप्पतिट्ठापकन्ति कुलवंसस्स कुलपवेणिया पतिट्ठापकं । "मे" ति पदस्स निच्चसापेक्खत्ता सद्धम्मवंसप्पतिट्ठापकोति समासो । इदं वृत्तं होति - सत्तुसङ्घनिम्मद्दनेन अत्तनो कुलवंसप्पतिट्ठापनत्थं सककवचइस्सरियानुप्पदानेन कुलवंसप्पतिट्ठापकं पुत्तं राजा विय भगवापि मं दीघदस्सी " सद्धम्मवसप्पतिट्ठापको मे अयं भविस्सती "ति मन्त्वा सासनपच्चत्थिकगणनिम्मद्दनेन सद्धम्मवंसप्पतिट्ठापनत्थं चीवरदानसमसमट्ठपनसङ्घातेन इमिना असाधारणानुग्गहेन अनुग्गहेसि ननु, इमाय च उळाराय पसंसाय पसंसि ननूति । इति चिन्तयन्तोति एत्थ इतिसद्देन " अन्तरधापेय्युं, सङ्गायेय्यं, किमञ्ञ आणण्यं भविस्सती 'ति वचनपुब्बङ्गमं, “ठानं खो पनेतं विज्जती' तिआदि वाक्यत्तयं निदस्सेति ।
इदान यथावुत्तमत्थं सङ्गीतिक्खन्धकपाळिया साधेन्तो आह " यथाहा "तिआदि । तत्थ यथाहाति किं आह, मया वुत्तस्स अत्थस्स साधकं किं आहाति वृत्तं होति । यथा वा येन पकारेन मया वुत्तं, तथा तेन पकारेन पाळियम्पि आहाति अत्थो । यथा वा यं वचनं पाळियं आह, तथा तेन वचनेन मया वृत्तवचनं संसन्दति चेव समेति च यथा तं गङ्गोदकेन यमुनोदकन्तिपि वत्तब्बो पाळिया साधनत्थं उदाहरितभावस्स पच्चक्खतो विञ्ञायमानत्ता, विञ्ञायमानत्थस्स च सद्दस्स पयोगे कामाचारत्ता । अधिप्पायविभावनत्था हि अत्थयोजना । यथा वा येन पकारेन धम्मविनयसङ्गायनत्थं भिक्खून उत्साहं जनेसि, तथा तेन पकारेन पाळियम्पि आहाति अत्थो । एवमीदिसेसु ।
एक मिदाहन्ति एत्थ इदन्ति निपातमत्तं । एकं समयन्ति च भुम्मत्थे उपयोगवचनं, एकस्मिं समयेति अत्थो । पावायाति पावानगरतो, तत्थ पिण्डाय चरित्वा " कुसिनारं गमिस्सामी’'ति अद्धानमग्गप्पटिपन्नोति वुत्तं होति । अद्धानमग्गोति च दीघमग्गो वुच्चति, दीघपरियायो हेत्थ अद्धानसद्दो । महताति गुणमहत्तेनपि सङ्ख्यामहत्तेनपि महता । “पञ्चमत्तेही "तिआदिना सङ्ख्यामहत्तं दस्सेति, मत्तसद्दो च पमाणवचनो “भोजने मत्तता" तिआदीसु (अ० नि० १.३.१६) विय । “धम्मविनयसङ्गायनत्थं उस्साहं जनेसी "ति एतस्सत्थस्स साधनत्थं आहता " अथ खो" तिआदिका पाळि यथावुत्तमत्थं न
Jain Education International
48
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org