________________
पठममहासङ्गीतिकथावण्णना
४७
आगन्तुकसदिसा एव हुत्वाति अत्थो । आगन्तुको हि पटिपाटिया सम्पत्तगेहं पविसित्वा सचे नं घरसामिका दिस्वा “अम्हाकं पुत्तभातरोपि विप्पवासगता एवं विचरिसूति अनुकम्पमाना निसीदापेत्वा भोजेन्ति, भुत्तमत्तोयेव “तुम्हाकं भाजनं गण्हथा''ति उद्याय पक्कमति, न तेहि सद्धिं सन्थवं वा करोति, किच्चकरणीयानि वा संविदहति, एवं तुम्हेपि पटिपाटिया सम्पत्तघरं पविसित्वा यं इरियापथेसु पसन्ना मनुस्सा देन्ति, तं गहेत्वा पच्छिन्नसन्थवा तेसं किच्चकरणीये अब्यावटा हुत्वा निक्खमथाति दीपेति । अप्पगम्भाति न पगब्भा, अट्ठानेन कायपागब्भियेन, चतुट्ठानेन वचीपागब्भियेन, अनेकट्ठानेन मनोपागब्भियेन च विरहिता कुलानि उपसङ्कमथाति अत्थो । ।
जरुदपानन्ति जिण्णकूपं । पब्बतविसमन्ति पब्बते विसमं पपातट्टानं । नदीविदुग्गन्ति नदिया विदुग्गं छिन्नतटट्ठानं । एवमेव खोति एत्थ इदं ओपम्मसंसन्दनं - जरुदपानादयो विय हि चत्तारि कुलानि, ओलोकनपुरिसो विय भिक्खु, यथा पन अनपकट्ठकायचित्तो तानि ओलोकेन्तो पुरिसो तत्थ पतति, एवं अरक्खितेहि कायादीहि कुलानि उपसङ्कमन्तो भिक्खु कुलेसु बज्झति, ततो नानप्पकारं सीलपादभञ्जनादिकं अनत्थं पापुणाति । यथा पन अपकट्टकायचित्तो पुरिसो तत्थ न पतति, एवं रक्खितेनेव कायेन, रक्खिताय वाचाय, रक्खितेहि चित्तेहि, सूपट्टिताय सतिया अपकट्ठकायचित्तो हुत्वा कुलानि उपसङ्कमन्तो भिक्खु कुलेसु न बज्झति, अथस्स सीलसद्धासमाधिपञ्जासङ्खातानि पादहत्थकुच्छिसीसानि न भञ्जन्ति, रागकण्टकादयो न विज्झन्ति, सुखितो येनकामं अगतपुब्बं निब्बानदिसं गच्छति, एवरूपो अयं महाकस्सपोति हीनाधिमुत्तिकस्स मिच्छापटिपन्नस्स वादपथपच्छिन्दनत्थं महाकस्सपत्थेरं एव सक्खिं कत्वा दस्सेन्तो “कस्सपो भिक्खवे"तिआदिमाहाति । एवम्पेत्थ अत्थमिच्छन्तिअलग्गचित्ततासङ्घाताय चन्दोपमपटिपदाय करणभूताय पसंसितो, तस्सं वा आधारभूताय म व सक्खिं कत्वा पसंसितोति, एवं सति चेव-सद्दो, च-सद्दो च न पयुज्जितब्बो द्विन्नं पदानं तुल्याधिकरणत्ता, अयमेव अत्थो पाठो च युत्ततरो विय दिस्सति परिनिब्बानसुत्तवण्णनायं “आकासे पाणिं चालेत्वा चन्दूपमं पटिपदं कथेन्तो मं कायसक्खिं कत्वा कथेसी'ति (दी० नि० अट्ठ० २.२३२) वुत्तत्ताति ।
तस्स किमनं आणण्यं भविस्सति, अञत्र धम्मविनयसङ्गायनाति अधिप्पायो । तत्थ तस्साति यं-सद्दस्स कारणनिदस्सने "तस्मा"ति अज्झाहरित्वा तस्स मेति अत्थो, किरियापरामसने पन तस्स अनुग्गहणस्स, पसंसनस्स चाति । पोत्थकेसुपि कत्थचि "तस्स मे"ति पाठो दिस्सति, एवं सति किरियापरामसने “तस्सा''ति अपरं पदमज्झाहरितब्बं ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org