________________
४१२
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
(१.१.१४८-१४८)
तथागतपण्णत्ति याव सासनन्तरधाना, ततो उद्धम्पि अञबुद्धप्पादेसु पवत्तति एव यथा अधुना विपस्सिआदीनं । तथा हि वक्खति “वोहारमत्तमेव भविस्सती"ति (दी० नि० अट्ठ० १.१४७) पञाय चेत्थ पण्णादेसोति नेरुत्तिका ।
कायोति अत्तभावो, यो रूपारूपधम्मसमूहो। एवहिस्स अम्बरुक्खसदिसता, तदवयवानञ्च रूपक्खन्धचक्खायतनचक्खुधातादीनं अम्बपक्कसदिसता युज्जति । तन्ति कायं । पञ्चपक्कद्वादसपक्कअट्ठारसपक्कपरिमाणाति पञ्चपक्कपरिमाणा एका, द्वादसपक्कपरिमाणा एका, अट्ठारसपक्कपरिमाणा एकाति तिविधा पक्कम्बफलपिण्डी विय । पिण्डो एतस्साति पिण्डी, थवको | तदन्वयानीति वण्टानुगतानि, तेनाह "तंयेव वण्डं अनुगतानी"ति।
मण्डूककण्टकविससम्फस्सन्ति विसवन्तस्स भेकविसेसस्स कण्टकेन, तदजेन च विसेन सम्फस्सं, मण्डूककण्टके विज्जमानस्स विसस्स सम्फस्सं वा । सकण्टको जलचारी सत्तो इध मण्डूको नाम, यो “पासाणकच्छपो''ति वोहरन्ति, तस्स नङ्गुढे अग्गकोटियं ठितो कण्टकोतिपि वदन्ति । एकं विसमच्छकण्टकन्तिपि एके । किराति अनुस्सवनत्थे निपातो। एत्थ च वण्टच्छेदे वण्टूपनिबन्धानं अम्बपक्कानं अम्बरुक्खतो विच्छेदो विय भवनेत्तिच्छेदे तदुपनिबन्धानं खन्धादीनं सन्तानतो विच्छेदोति एत्तावताव पाळियमागतं ओपम्म, तदवसेसं पन अत्थतो लद्धमेवाति दट्ठब् ।
१४८. बुद्धबलन्ति बुद्धानं आणबलं । कथितसुत्तस्स नामाति एत्थ नाम-सद्दो सम्भावने निपातो, तेन “एवम्पि नाम कथितसुत्तस्सा"ति वुत्तनयेन सुत्तस्स गुणं सम्भावेति । हन्दाति वोस्सग्गत्थे । तेन हि अधुनाव गण्हापेस्सामि । न पपञ्चं करिस्सामीति वोस्सग्गं करोति ।
धम्मपरियायेति धम्मदेसनासङ्घाताय पाळिया। इधत्थोति दिठ्ठधम्महितं । परत्योति सम्परायहितं, तदुभयत्थो वा । भासितत्थोपि युज्जति "धम्मजाल''न्ति एत्थ तन्तिधम्मस्स गहितत्ता । इहाति इध सासने । नन्ति निपातमत्तं "न नं सुतो समणो गोतमो"तिआदीसु विय। तन्ति धम्माति पाळिधम्मा। सब्बेन सबं सङ्गण्हनतो अत्थसङ्घातं जालमत्थाति अत्थजालं। तथा धम्मजालं ब्रह्मजालं दिविजालन्ति एत्थापि । सङ्गामं विजिनाति एतेनाति सङ्गामविजयो, सङ्गामो चेत्थ पञ्चहि मारेहि समागमनं अभियुज्झनन्ति आह "देवपुत्तमारम्पी"तिआदि। अत्थसम्पत्तिया हि अत्थजालं। ब्यञ्जनसम्पत्तिया,
412
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org