________________
(१.१.१४४-१४४)
दिद्विगतिकाधिट्ठानवट्टकथावण्णना
४०३
फस्सो वेदनाय बलवकारणं । न केवलं वेदनाय एव, अथ खो सेससम्पयुत्तधम्मानम्पि । सन्निहितोपि हि विसयो सचे चित्तुप्पादो फुसनाकारविरहितो होति, न तस्स आरम्मणपच्चयो भवतीति फस्सो सब्बेसम्पि सम्पयुत्तधम्मानं विसेसपच्चयो। तथा हि भगवता धम्मसङ्गणीपकरणे चित्तुप्पादं विभजन्तेन “फस्सो होती"ति फस्सस्सेव पठममुद्धरणं कतं, वेदनाय पन सातिसयमधिट्ठानपच्चयो एव । “पटिसंवेदिस्सन्ती''ति वुत्तत्ता "तदपी''ति एत्थाधिकारोति आह "तं वेदयित"न्ति । गम्यमानत्थस्स वा-सद्दस्स पयोगं पति कामचारत्ता, लोपत्ता, सेसत्तापि च एस न पयुत्तो । एवमीदिसेसु । होति चेत्थ -
“गम्यमानाधिकारतो, लोपतो सेसतो चाति । कारणेहि चतूहिपि, न कत्थचि रवो युत्तो''ति ।।
“यथा ही'तिआदिना फस्सस्स बलवकारणतादस्सनेन तदत्थं समत्थेति । तत्थ पततोति पतन्तस्स । थूणाति उपत्थम्भकदारुस्सेतं अधिवचनं ।
दिद्विगतिकाधिट्ठानवट्टकथावण्णना १४४. किञ्चापि इमस्मिं ठाने पाळियं वेदयितमनागतं, हेट्ठा पन तीसुपि वारेसु अधिकतत्ता, उपरि च “फुस्स फुस्स पटिसंवेदेन्ती"ति वक्खमानत्ता वेदयितमेवेत्थ पधानन्ति आह "सब्बदिद्विवेदयितानि सम्पिण्डेती"ति । “येपि तेति तत्थ तत्थ आगतस्स च पिसद्दस्स अत्थं सन्धाय “सम्पिण्डेती"ति वुत्तं । ये ते समणब्राह्मणा सस्सतवादा...पे०... सब्बेपि ते छहि फस्सायतनेहि फुस्स फुस्स पटिसंवेदेन्तीति हि वेदयितकिरियावसेन तंतंदिह्रिगतिकानं सम्पिण्डितत्ता वेदयितसम्पिण्डनमेव जातं । सब्बम्पि हि वाक्यं किरियापधानन्ति । उपरि फस्से पक्खिपनत्थायाति “छहि फस्सायतनेही''ति वुत्ते उपरि फस्से पक्खिपनत्थं, पक्खिपनञ्चेत्थ वेदयितस्स फस्सपच्चयतादस्सनमेव । “छहि फस्सायतनेहि फुस्स फुस्स पटिसंवेदेन्ती''ति इमिना हि छहि अज्झत्तिकायतनेहि छळारम्मणपटिसंवेदनं एकन्ततो छफस्सहेतुकमेवाति दस्सितं होति, तेन वुत्तं "सब्बे ते"तिआदि ।
कम्बोजोति एवंनामकं रहूं। तथा दक्षिणापथो। "सजातिवाने"ति इमिना सजायन्ति एत्थाति अधिकरणत्थो सञ्जाति-सद्दोति दस्सेति । एवं समोसरण सद्दो । आयतनसदोपि तदुभयत्थे । आयतनेति समोसरणभूते चतुमहापथे । नन्ति महानिग्रोधरुक्खं । इदहि
403
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
