________________
३८८
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
(१.१.७६-७७-७६-७७)
अञथा वुत्तप्पकारेसु वादेसु सतिपि पुब्बन्तापरन्तकप्पनभेदमत्तेन केहिचि विसेसे केहिचि अविसेसोयेव सियाति ।
अयं पन अट्ठकथामुत्तको नयो- “अङ्गुट्टप्पमाणो अत्ता, अणुमत्तो अत्ता"तिआदिलद्धिवसेन परित्तो च सो सञी चाति परित्तसञ्जी कापिलकाणादपभुतयो [कपिलकणादादयो (दी० नि० टी० १.७६-७७)] विय। अत्तनो सब्बगतभावपटिजाननवसेन अप्पमाणो च सो सञी चाति अप्पमाणसञ्जीति ।
दिब्बचक्खुपरिभण्डत्ता यथाकम्मूपगाणस्स दिब्बचक्खुपभावजनितेन यथाकम्मूपगाणेन दिस्समानापि सत्तानं सुखादिसमङ्गिता दिब्बचक्खुनाव दिट्ठा नामाति आह "दिब्बेन चक्खुना"तिआदि। चतुक्कनयं, पञ्चकनयञ्च सन्धाय तिकचतुक्कज्झानभूमिय"न्ति वुत्तं । दिद्विगतिकविसयासु हि पञ्चवोकारझानभूमीसु वेहप्फलभूमि ठपेत्वा अवसेसा यथारहं चतुक्कनये तिकज्झानस्स, पञ्चकनये च चतुक्कज्झानस्स विपाकट्ठानत्ता तिकचतुक्कज्झानभूमियो नाम । सुद्धावासा पन तेसमविसया। निब्बत्तमानन्ति उप्पज्जमानं । ननु च “एकन्तसुखी अत्ता''तिआदिना पवत्तवादानं अपरन्तदिट्ठिभावतो “निब्बत्तमानं दिस्वाति पच्चुप्पन्नवचनं अनुपपन्नमेव सिया | अनागतविसया हि एते वादाति ? उपपन्नमेव अनागतस्स एकन्तसुखीभावादिकस्स पकप्पनाय पच्चुप्पन्ननिब्बत्तिदस्सनेन अधिप्पेतत्ता। तेनेवाह “निब्बत्तमानं दिस्वा 'एकन्तसुखी'ति गण्हाती"ति । एत्थ च तस्सं तस्सं भूमियं बाहुल्लेन सुखादिसहितधम्मप्पवत्तिदस्सनं पटिच्च तेसं “एकन्तसुखी"तिआदिगहणतो तदनुरूपायेव भूमि वृत्ताति दगुब्बं । सहन्तराभिसम्बन्धवसेन विय हि अत्थपकरणादिवसेनपि अत्थविसेसो लब्भति। “एकन्तसुखी"तिआदीसु च एकन्तभावो बहुलं पवत्तिमत्तं पति पयुत्तो । तथापवत्तिमत्तदस्सनेन तेसं एवं गहणतो। अथ वा हत्थिदस्सकअन्धा विय दिद्विगतिका यं यदेव पस्सन्ति, तं तदेव अभिनिविस्स वोहरन्ति । वुत्तज्हेतं भगवता उदाने “अतित्थिया भिक्खवे, परिब्बाजका अन्धा अचक्खुका''तिआदि, (उदा० ५५) तस्मा अलमेत्थ युत्तिमग्गनाति । “दिब्बेन चक्खुना दिस्वाति वुत्तमत्थं समत्थेतुं "विसेसतो ही"तिआदि वुत्तं ।
388
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org