________________
३८४
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्ग अभिनवटीका-१
अनुरूपतो अरूपभवे, असञ्ञभवे च यथाक्कमं रूपरहिता, अरूपरहिता च खन्धानं पवत्ति होतीति वेदितब्बं ।
कस्मा पनेत्थ पुन सञ्ञप्पादा च पन " ते देवा तम्हा काया चवन्तीति सपादो तेसं चवनस्स कारणभावेन वुत्तो, “सञ्ञप्पादा"ति वचनं वा किमत्थदन्ति चोदनाय " यस्मा पना" तिआदिमाह । इध पटिसन्धिसञ्जुप्पादेन तेसं चवनस्स पञ्चायतो आपकहेतुभावेन वुत्तो, “सञ्ञ्जुप्पादा" ति वचनं वा तेसं चवनस्स पञ्ञायनभावदरसनन्ति अधिप्पायो । “सञ्जुप्पादा' 'ति हि एतस्स सञ्जुप्पादेन हेतुभूतेन चवन्ति, सञ्जुप्पादावा उप्पादसञ्ञा ते देवाति सम्बन्धो । सन्तभावायाति निब्बानाय | ननु चेत्थ जातिसतसहस्सदससंवट्टादीनमत्थके, तदब्भन्तरे वा पवत्ताय असनूपपत्तिया वसेन लाभीअधिच्चसमुप्पन्निकवादोपि लाभीसस्सतवादो विय अनेकभेदो सम्भवतीति ? सच्चमेव, अनन्तरत्ता पन आसन्नाय असञ्जूपपत्तिया वसेन लाभीअधिच्चसमुप्पन्निकवादो नयदस्सनवसेन एकोव दस्सितोति दट्ठब्बं । अथ वा सस्सतदिट्ठिसङ्गहतो अधिच्चसमुप्पन्निकवादस्स सस्सतवादे आगतो सब्बोपि देसनानयो यथासम्भवं अधिच्चसमुप्पन्निकवादेपि तब्बति इमस्स विसेसस्स दस्सनत्थं भगवता लाभीअधिच्चसमुप्पन्निकवादो अविभजित्वा दस्सितो, अवस्सञ्चस्स सस्सतदिट्ठिसङ्गहो इच्छितब्बो संकिलेसपक्खे सत्तानमज्झासयस्स सस्सतुच्छेदवसेनेव दुविधत्ता, तेसु च उच्छेदप्पसङ्गाभावतो | तथा हि अट्ठकथायं आसय - सद्दस्स अत्युद्धारवसेन वुत्तं " सस्सतुच्छेददिट्ठि चा "ति, तथा च वक्खति “यासं सत्तेव उच्छेददिट्ठियो, सेसा सरसतदिट्ठियो"ति (दी० नि० अट्ठ० १.९७, ९८ ) ।
Jain Education International
(१.१.६८-७३-६८-७३)
ननु च अधिच्चसमुप्पन्निकवादस्स सस्सतदिट्ठिसङ्गहो न युत्तो " अहञ्हि पुब्बे नाहोसि"न्तिआदिवसेन पवत्तनतो अपुब्बसत्तपातुभावगाहकत्ता । सस्सतदिट्ठि पन अत्तनो, लोकस्स च सदाभावगाहिनी " अत्थित्वेव सस्सतिसमन्ति पवत्तनतोति ? नो न युत्तो अनागतकोटिअदस्सनेन सस्सतग्गाहसमवरोधत्ता । यदिपि हि अयं वादो "सोम्हि एतरहि अहुत्वा सन्तताय परिणतो " ति ( दी० नि० १.६८) अत्तनो, लोकस्स च अतीतकोटिपरामसनवसेन पवत्तो, तथापि वत्तमानकालतो पट्ठाय न तेसं कत्थचि अनागते परियन्तं पस्सति, विसेसेन च पच्चुप्पन्नानागतकालेसु अपरियन्तदस्सनपभावितो सस्सतवादो, यथाह “ सस्सतिसमं तथेव ठस्सती 'ति ( दी० नि० १.३१ अत्थतो समानं ) यदेवं सिया इमस्स च वादस्स, सस्सतवादादीनञ्च पुब्बन्तकप्पिकेसु सङ्गहो न युक्त्तोयेव
384
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org