Page Text
________________
३६८
दीघनिका सीक्खन्धवग्गअभिनवटीका- १
बसवत्ती। अहं-सद्दयोगतो हि सब्बत्थ अम्हयोगेन वचनत्थो । सत्तभाजनभूतस्स लोकस्स निम्माता चाति सम्बन्धो । “पथवी "तिआदि चेत्थ भाजनलोकवसेन अधिप्पायकथनं । सजिताति रचिता, विभजिता वा तेनाह " त्वं खत्तियो नामा" तिआदि । चिण्णवसितायाति समाचिण्णपञ्चविधवसिभावतो । तत्थाति भूतभब्येसु । अन्तोवत्थिम्हीति अन्तोगब्भासये । पठमचित्तक्खणेति पटिसन्धिचित्तक्खणे । दुतियतोति पठमभवङ्गचित्तक्खणतो । पठमइरिया येन पटिसन्धिं गण्हाति, तस्मिं इरियापथे । इति अतीतवसेन, भूत - सद्दस्स वत्तमानवसेन च भब्य-सद्दस्स अत्थो दस्सितो । टीकायं (दी० नि० टी० १.४२) पन भब्य - सद्दत्थो अनागतवसेनापि वृत्तो। अहेसुन्ति हि भूता । भवन्ति, भविस्सन्ति चाति भब्या तब्बानीया विय ण्यपच्चयस्स कत्तरिपि पवत्तनतो ।
"
“ इस्सरो कत्ता निम्माता "ति वत्वापि पुन “मया इमे सत्ता निम्मिता" ति वचनं किमत्थियन्ति आह " इदानि कारणवसेना [ कारणतो ( अट्ठकथायं) ] "तिआदि, कारणवसेन साधेतुकामताय पटिञ्ञाकरणत्थन्ति वत्तं होति । ननु चेस ब्रह्मा अनवट्ठितदसत्ता पुथुज्जनस्स पुरिमतरजातिपरिचितम्पि कम्मस्सकताञाणं विस्सज्जेत्वा विकुब्बनिद्धिवसेन चित्तुप्पादमत्तपटिबद्धेन सत्तनिम्मानेन विपल्लट्ठो “ मया इमे सत्ता निम्मिता' 'तिआदिना इस्सरकुत्तदस्सनं पक्खन्दमानो अभिनिविसनवसेन पतिट्ठितो, न पन पतिट्ठापनवसेन । अथ कस्मा कारणवसेन साधेतुकामो पटिञ्ञ करोतीति वुत्तन्ति ? न चेवं दट्ठब्बं । तेसम्पि हि " एवं होती "तिआदिना पच्छा उप्पज्जन्तानम्पि तथा अभिनिवेसस्स वक्खमानत्ता परेसं पतिट्ठापनक्कमेनेव तस्स सो अभिनिवेसो जातो, न तु अभिनिविसनमत्तेन तस्मा एवं वुत्तन्ति दट्ठब्बं । तेनेवाह "तं किस्स हेतू 'तिआदि । पाळियं मनसो पणिधीति मनसो पत्थना, तथा चित्तुप्पत्तिमत्तमेवाति वृत्तं होति ।
"6
इत्थभावन्ति इदप्पकारभावं । यस्मा पन सो पकारो ब्रह्मत्तभावोयेविधाधिप्पेतो, तस्मा 'ब्रह्मभाव" न्ति वृत्तं । अयं पकारो इत्थं, तस्स भावो इत्थत्तन्ति हि निब्बचनं । केवलन्ति कम्मस्सकताञाणेन असम्मिस्सं सुद्धं । मञ्ञनामत्तेनेवाति दिट्ठिमञ्ञनामत्तेनेव, न अधिमानवसेन । वङ्कछिद्देन वङ्कआणी विय ओनमित्वा वङ्कलद्धिकेन वङ्कलद्धिका ओनमित्वा तस्सेव ब्रह्म॒नो पादमूलं गच्छन्ति, तंपक्खका भवन्तीति अत्थो । ननु च देवानं उपपत्तिसमनन्तरं “इमाय नाम गतिया चवित्वा इमिना नाम कम्मुना इधूपपन्ना "ति पच्चवेक्खणा होति, अथ कस्मा तेसं एवं मञ्ञना सियाति ? पुरिमजातीसु कम्मंस्सकताञाणे सम्मदेव निविट्ठज्झासयानमेव तथापच्चवेक्खणाय पवत्तितो । तादिसानमेव
Jain Education International
(१.१.४२-४२)
368
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009985 |
| Book Title | Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 516 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith, Buddhism, R000, & R005 |
| File Size | 19 MB |