________________
( १.१.३९-३९)
उभिन्नम्पि सुपाकटोयेवाति ।
एकच्चसस्सतवादवण्णना
सस्सतेकच्चसस्सतवादीनं
सस्सताभिनिवेसविसेसो
Jain Education International
66.
३९. संवट्टट्ठायीविवट्टविवट्टट्ठायीसङ्घातानं तिण्णम्पि असङ्घयेय्यकप्पानमतिक्कमेन पुन संवट्टनतो, अद्धा - सद्दस्स च कालपरियायत्ता एवं वुत्तन्ति आह 'दीघस्सा "तिआदि । अतिक्कम्म अयनं पवत्तनं अच्चयो । अनेकत्थत्ता धातूनं, उपसग्गवसेन च अत्थविसेसवाचकत्ता संसद्देन युत्तो वट्ट- सद्दो विनासवाचीति वुत्तं "विनस्सती "ति, बतु- सद्दो वा गतियमेव । सङ्घयत्थजोतकेन पन सं- सद्देन युत्तत्ता तदत्थसम्बन्धनेन विनासत्थो लब्भतीति दस्सेति “विनस्सती 'ति इमिना । सङ्घयवसेन वत्ततीति हि सद्दतो अत्थो, त-कारस्स चेत्थ ट-कारादेसो। विपत्तिकरमहामेघसमुप्पत्तित्तो हि पट्ठाय याव अणुसहगतोपि सङ्घारो न होति ताव लोको संवट्टतीति वुच्चति । पाळियं लोकोति पथवीआदिभाजनलोको अधिप्पेतो तदवसेसस्स बाहुल्लतो, तदेव सन्धाय “येभुय्येना' 'ति वुत्तन्ति दस्सेति “ये"तिआदिना उपरिब्रह्मलोकेसूति आभस्सरभूमितो उपरिभूमीसु। अग्गिना कप्पवुट्ठानहि इधाधिप्पेतं, तेनेवाह पाळियं “आभस्सरसंवत्तनिका होन्ती 'ति । कस्मा तदेव वुत्तन्ति चे ? तस्सेव बहुलं पवत्तनतो । अयहि वारनियमो -
“सत्तसत्तग्गिना वारा, अट्ठमे अट्ठमे दका । चतुसट्ठि यदा पुण्णा, (अभिधम्मत्थविभावनीटीकायपञ्चमपरिच्छेदवण्णनायम्पि) ।
वायुवरो
३६३
रूपारूपधम्मविसयताय
363
आरुप्पेसु वाति एत्थ विकप्पनत्थेन वा सद्देन संवट्टमानलोकधातूहि अञ्ञलोकधातूसु वाति विकप्पेति। न हि सब्बे अपायसत्ता तदा रूपारूपभवेसु उप्पज्जन्तीति का विज्ञातुं अपायेसु दीघतरायुकानं मनुस्सलोकूपपत्तिया असम्भवतो, मनुस्सलोकूपपत्तिञ्च विना तदा तेसं तत्रूपपत्तिया अनुपपत्तितो । नियतमिच्छादिट्टिकोपि हि संवट्ठमाने कप्पे निरयतो न मुच्चति, पिट्ठिचक्कवाळेयेव निब्बत्ततीति अट्ठकथासु (अ० नि० अट्ठ १.३११) वृत्तं । सतिपि सब्बसत्तानं पुञ्ञपुञ्ञाभिसङ्घारमनसा निब्बत्तभावे बाहिरपच्चयेहि विना मनसाव निब्बत्तत्ता रूपावचरसत्ता एव " मनोमया " ति वुच्चन्ति न पन बाहिरपच्चयपटियत्ता तदञेति दस्सेतुं “मनेन निब्बत्तत्ता मनोमया "ति आह । यदेवं कामावचरसत्तानम्पि ओपपातिकानं मनोमयभावो आपज्जतीति ? नापज्जति, अधिचित्तभूतेन अतिसयमनसा निब्बत्तसत्तेसुयेव मनोमयवोहारतोति दस्सेन्तेन झान- सद्देन
For Private & Personal Use Only
सिया "ति । ।
www.jainelibrary.org