________________
३६०
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
३७. “ इमे खो" तिआदि यथापुट्ठस्स धम्मस्स विस्सज्जितभावेन निगमनवचनं, ‘“पजानाती’”ति वुत्तपजाननमेव च इम-सन निद्दिट्ठन्ति दस्सेतुं “ये ते "तिआदिमाह । ये ते सब्बञ्ज्ञणधम्मे... पे०... अपुच्छिं, येहि सब्बञ्जतञ्ञाणधम्मेहि...पे०... वदेय्युं, तञ्च... पे०... पजानातीति एवं निद्दिट्ठा इमे सब्बञ्जतञ्ञाणधम्मा गम्भीरा... पे०... पण्डितवेदनीया चाति वेदितब्बाति योजना । " एव "न्तिआदि पिण्डत्थदस्सनं । तत्थ किञ्चापि ‘“अनुपादाविमुत्तो भिक्खवे, तथागतो 'ति इमिना अग्गमग्गफलुप्पत्तिं दस्सेति, "वेदनानं, समुदयञ्चा' 'तिआदिना च चतुसच्चकम्मट्ठानं । तथापि यस्सा धमधतुया प्पटिविद्धत्ता इमं दिट्ठिगतं सकारणं सगतिकं पभेदतो विभजितुं समत्थो होति, तस्सा पदट्ठानेन चेव सद्धिं पुब्बभागपटिपदाय उप्पत्तिभूमिया च तदेव पाकटतरं कत्तुकामो धम्मराजा एवं दस्सेतीति वुत्तं " तदेव निय्यातित "न्ति, निगमितं निट्ठापितन्ति अत्थो । अन्तराति पुच्छितविस्सज्जितधम्मदस्सनवचनानमन्तरा दिट्ठियो विभत्ता तस्स पजाननाकारदस्सनवसेनाति अत्थो ।
सु
Jain Education International
पठमभाणवारवण्णनाय लीनत्थप्पकासना ।
एकच्चसस्सतवादवण्णना
३८. “एकच्चसस्सतिका’ति तद्धितपदं समासपदेन विभावेतुं " एकच्चसस्सतवादा" ति वृत्तं । सत्तेसु, सङ्घारेसु च एकच्चं सस्सतमेतस्साति एकच्चसस्सतो, वादो, सो एतेसन्ति एकच्चसस्सतिका तद्धितवसेन, समासवसेन पन एकच्चसस्सतो वादो एतेसन्ति एकच्चसस्सतवादा। एस नयो एकच्च असस्सतिकपदेपि । ननु च " एकच्चसस्सतिका "ति वुत्ते तदञ्ञेसं एकच्चअसस्सतिकभावसन्निट्ठानं सिद्धमेवाति ? सच्चं अत्थतो, सद्दतो पन असिद्धमेव तस्मा सद्दतो पाकटतरं कत्वा दस्सेतुं तथा वृत्तं । न हि इध सावसेसं कत्वा धम्मं देसेति धम्मस्सामी । "इस्सरो निच्चो, अञ्ञ सत्ता अनिच्चा "ति एवंपवत्तवादा सत्तेकच्चसस्सतिका सेय्यथापि इस्सरवादा । तथा "निच्चो ब्रह्मा, अञ्ञे अनिच्चा”ति एवंपवत्तवादापि । “परमाणवो निच्चा, द्विअणुकादयो अनिच्चाति (विसिसिकदस्सने सत्तमपरिच्छेदे पठमकण्डे पस्सितब्बं) एवंपवत्तवादा सङ्घारेकच्चसस्सतिका सेय्यथापि काणादा । तथा "चक्खादयो अनिच्चा, विञ्ञाणं निच्चन्ति (न्यायदस्सने,
(१.१.३७-३८)
360
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org