Page Text
________________
३५८
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
(१.१.३६-३६)
जानित्वा पटिविज्झित्वाति अत्थो । पच्चयसमुदयद्वेनाति “इमस्मिं सति इदं होति, इमस्सुप्पादा इदं उप्पज्जती''ति (म० नि० १.४०४; सं० नि० १.२.२१; उदा० १) वुत्तलक्खणेन अविज्जादीनं पच्चयानं उप्पादेन चेव मग्गेन असमुग्घाटेन च । याव हि मग्गेन न समुग्घाटीयति, ताव पच्चयोति वुच्चति । निब्बत्तिलक्खणन्ति उप्पादलक्खणं, जातिन्ति अत्थो । पञ्चनं लक्खणानन्ति एत्थ च चतुन्नम्पि पच्चयानं उप्पादलक्खणमेव अग्गहेत्वा पच्चयलक्खणम्पि गहेतब्बं समुदयं पटिच्च तेसं यथारहं उपकारकत्ता। तथा चेव संवण्णितं "मग्गेन असमुग्घाटेन चा"ति | पच्चयनिरोधद्वेनाति “इमस्मिं निरुद्धे इदं निरुद्धं होति, इमस्स निरोधा इदं निरुज्झती"ति (म० नि० १.४०६; उदा० ३; सं० नि० १.२.४१) वुत्तलक्खणेन अविज्जादीनं पच्चयानं निरोधेन चेव मग्गेन समुग्घाटेन च। विपरिणामलक्खणन्ति निरोधलक्खणं, भङ्गन्ति अत्थो । वयन्ति निरोधं । यन्ति यस्मा पच्चयभावसङ्घातहेतुतो। वेदनं पटिच्चाति पुरिमुप्पन्नं आरम्मणादिपच्चयभूतं वेदनं लभित्वा । सुखं सोमनस्सन्ति सुखञ्चेव सोमनस्सञ्च । अयन्ति पुरिमवेदनाय यथारहं पच्छिमुप्पन्नानं सुखसोमनस्सानं पच्चयभावो । अस्सादो नाम अस्सादितब्बोति कत्वा ।
अपरो नयो- यन्ति सुखं, सोमनस्सञ्च । अयन्ति च नपुंसकलिङ्गेन निद्दिष्टं सुखसोमनस्समेव अस्सादपदमपेक्खित्वा पुल्लिङ्गेन निद्दिसीयति, इमस्मिं पन विकप्पे सुखसोमनस्सानं उप्पादोयेव तेहि उप्पादवन्तेहि निद्दिट्टो, सत्तिया, सत्तिमतो च अभिन्नत्ता । न हि सुखसोमनस्समन्तरेन तेसं उप्पादो लब्भति । इति पुरिमवेदनं पटिच्च सुखसोमनस्सुप्पादोपि पुरिमवेदनाय अस्सादो नाम अस्सादीयतेति कत्वा । अयज्हेत्थ स पत्थो- पुरिममुप्पन्नं वेदनं आरब्भ सोमनस्सुप्पत्तियं यो पुरिमवेदनाय पच्चयभावसङ्घातो अस्सादेतब्बाकारो, सोमनस्सस्स वा उप्पादसङ्घातो तदस्सादनाकारो, अयं पुरिमवेदनाय अस्सादोति । कथं पन वेदनं आरब्भ सुखं उप्पज्जति, ननु फोटब्बारम्मणन्ति ? चेतसिकसुखस्सेव आरब्भ पवत्तियमधिप्पेतत्ता नायं दोसो । आरब्भ पवत्तियहि विसेसनमेव सोमनस्सग्गहणं सोमनस्सं सुखन्ति यथा “रुक्खो सीसपा"ति अपच्चयवसेन उप्पत्तियं पन कायिकसुखम्पि अस्सादोयेव, यथालाभकथा वा एसाति दट्ठब्बं ।
“या वेदना अनिच्चा"तिआदिना सत्तिमता सत्ति निदस्सिता। तत्रायमत्थो - या वेदना हुत्वा अभावढेन अनिच्चा, उदयब्बयपटिपीळनटेन दुक्खा, जराय, मरणेन चाति द्विधा विपरिणामेतब्बठून विपरिणामधम्मा। तस्सा एवंभूताय अयं
358
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009985 |
| Book Title | Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 516 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith, Buddhism, R000, & R005 |
| File Size | 19 MB |