Page Text
________________
३५०
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
(१.१.३२-३३-३४)
तदायत्तवृत्तिताय तं आणं तिट्ठति एत्थाति ठानं, वसति तं आणमेत्थ तिद्वतीति "वत्थू"ति च वुच्चति । तथा हि भगवता वत्थु-सद्देन उद्दिसित्वापि ठान-सद्देन निद्दिठ्ठन्ति ।
३२-३३. दुतियततियवारानं पठमवारतो विसेसो नत्थि ठपेत्वा कालभेदन्ति आह "उपरि वारद्वयेपि एसेव नयो"ति । तदेतं कालभेदं यथापाळिं दस्सेतुं “केवलही"तिआदि वुत्तं । इतरेन दुतियततियवारा याव दससंवट्टविवट्टकप्पा, याव चत्तालीससंवट्टविवट्टकप्पा च अनुस्सरणवसेन वुत्ताति अधिप्पायो । यदेवं कस्मा सस्सतवादो चतुधा विभत्तो, ननु तिधा कालभेदमकत्वा अधिच्चसमुप्पत्तिकवादो विय दुविधेनेव विभजितब्बो सियाति चोदनं सोधेतुं “मन्दषज्ञो ही"तिआदिमाह । मन्दपञादीनं तिण्णं पुब्बेनिवासानुस्सतिञाणलाभीनं वसेन तिधा कालभेदं कत्वा तक्कनेन सह चतुधा विभत्तोति अधिप्पायो। ननु च अनुस्सवादिवसेन तक्किकानं विय मन्दप आदीनम्पि विसेसलाभीनं हीनादिवसेन अनेकभेदसम्भवतो बहुधा भेदो सिया, अथ कस्मा सब्बेपि विसेसलाभिनो तयो एव रासी कत्वा वुत्ताति ? उक्कठ्ठपरिच्छेदेन दस्सेतुकामत्ता। तीसु हि रासीसु ये हीनमज्झिमपञ्जा, ते वुत्तपरिच्छेदतो ऊनकमेव अनुस्सरन्ति । ये पन उक्कट्ठपञ्जा, ते वुत्तपरिच्छेदं अतिक्कमित्वा नानुस्सरन्तीति तत्थ तत्थ उक्कट्ठपरिच्छेदेन दस्सेतुकामतो अनेकजातिसतसहस्सदसचत्तारीससंवट्टविवट्टानुस्सरणवसेन तयो एव रासी कत्वा वुत्ताति । न ततो उद्धन्ति यथावुत्तकालत्तयतो, चत्तारीससंवट्टविवट्टकप्पतो वा उद्धं नानुस्सरति, कस्मा ? दुब्बलपञत्ता। तेसहि नामरूपपरिच्छेदविरहतो दुब्बला पञ्जा होतीति अट्ठकथासु वुत्तं ।
३४. तप्पकतियत्तोपि कत्तुत्थोयेवाति आह "तक्कयती"ति । तप्पकतियत्तत्ता एव हि दुतियनयोपि उपपन्नो होति । तत्थ तक्कयतीति ऊहयति, सस्सतादिआकारेन तस्मिं तस्मिं आरम्मणे चित्तं अभिनिरोपयतीति अत्थो । तक्कोति आकोटनलक्खणो, विनिच्छयलक्खणो वा दिट्टिट्ठानभूतो वितक्को। तेन तेन परियायेन तक्कनं सन्धाय "तक्केत्वा वितक्केवा"ति वुत्तं वीमंसाय समन्नागतोति अत्थवचनमत्तं । निब्बचनं पन तक्किपदे विय द्विधा वत्तब्बं । वीमंसा नाम विचारणा, सा च दुविधा पञ्जा चेव पञ्जापतिरूपिका च । इध पन पञआपतिरूपिकाव, सा चत्थतो लोभसहगतचित्तुप्पादो, मिच्छाभिनिवेससङ्घातो वा अयोनिसोमनसिकारो । पुब्बभागे वा मिच्छादस्सनभूतं दिट्ठिविप्फन्दितं, तदेतमत्थत्तयं दस्सेतुं "तुलना रुचना खमना"ति वुत्तं । "तुलयित्वा''तिआदीसुपि यथाक्कम "लोभसहगतचित्तुप्पादेना''तिआदिना योजेतब्बं | समन्ततो, पुनप्पुनं वा आहननं परियाहतं,
350
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009985 |
| Book Title | Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 516 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith, Buddhism, R000, & R005 |
| File Size | 19 MB |