Page Text
________________
३४८
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
(१.१.३१-३१)
घटविसयं बुद्धिं करोन्तो पकासेति, अनुप्पन्नाय एव बुद्धिया उप्पत्तिदीपनतो अभिब्यत्तिवादो हायति । अथ घटविसयाय बुद्धिया आवरणभूतं अन्धकारं विधमन्तो पकासेति, एवम्पि अभिब्यत्तिवादो हायतेव । सति हि घटविसयाय बुद्धिया कथं अन्धकारो तस्सा आवरणं होतीति । यथा च घटस्स अभिब्यत्ति न युज्जति, एवं दिविगतिकपरिकप्पितस्स अत्तनोपि अभिब्यत्ति न युज्जतियेव । तत्थापि हि यदि इन्द्रियविसयादिसन्निपातेन अनुप्पन्ना एव बुद्धि उप्पन्ना, उप्पत्तिवचनेनेव अभिब्यत्तिवादो हायति अभिब्यत्तिमत्तमतिक्कम्म अनुप्पन्नाय एव बुद्धिया उप्पत्तिदीपनतो। तथा सस्सतवादोपि तेनेव कारणेन । अथ बुद्धिप्पवत्तिया आवरणभूतस्स अन्धकारट्ठानियस्स मोहस्स विधमनेन बुद्धि उप्पन्ना । एवम्पि सति अत्थविसयाय बुद्धिया कथं मोहो तस्सा आवरणं होतीति, हायतेव अभिब्यत्तिवादो, किञ्च भिय्यो- भेदसब्भावतोपि अभिब्यत्तिवादो हायति । न हि अभिब्यञ्जनकानं चन्दिमसूरियमणिपदीपादीनं भेदेन अभिब्यजितब्बानं घटादीनं भेदो होति, होति च विसयभेदेन बुद्धिभेदो यथाविसयं बुद्धिया सम्भवतीति भिय्योपि अभिब्यत्ति न युज्जतियेव, न चेत्थ विज्जमानताभिब्यत्तिवसेन वुत्तिकप्पना युत्ता विज्जमानताभिब्यत्तिकिरियासङ्घाताय वुत्तिया वुत्तिमतो च अनञथानुजाननतो। अनायेव हि तथा वुत्तिसङ्खाता किरिया तब्बन्तवत्थुतो, यथा फस्सादीहि फुसनादिभावो, तस्मा वुत्तिमतो अनचाय एव विज्जमानताभिब्यत्तिसङ्घाताय वुत्तिया परिकप्पितो केसञ्चि अभिब्यत्तिवादो न युत्तो एवाति । ये पन “ईसिकट्ठायी ठितो"ति पठित्वा यथावुत्तमत्थमिच्छन्ति, ते तदिदं कारणभावेन गहेत्वा "ते च सत्ता सन्धावन्ति संसरन्ति चवन्ति उपपज्जन्तीति पदेहि अत्थसम्बन्धम्पि करोन्ति, न अट्ठकथायमिव असम्बन्धन्ति दस्सेन्तो “यस्मा चा"तिआदिमाह । ते च सत्ता सन्धावन्तीति एत्थ ये इध मनुस्सभावेन अवट्ठिता, तेयेव देवभावादिउपगमनेन इतो अञत्थ गच्छन्तीति अत्थो । अञथा कतस्स कम्मस्स विनासो, अकतस्स च अब्भागमो आपज्जेय्याति अधिप्पायो ।
अपरापरन्ति अपरस्मा भवा अपरं भवं, अपरमपरं वा, पुनप्पुनन्ति अत्थो । "चवन्ती"ति पदमुल्लिङ्गेत्वा "एवं सङ्ख्यं गच्छन्ती"ति अत्थं विवरति, अत्तनो तथागहितस्स निच्चसभावत्ता न चुतूपपत्तियो । सब्बब्यापिताय नापि सन्धावनसंसरणानि, धम्मानंयेव पन पवत्तिविसेसेन एवं सङ्ख्यं गच्छन्ति एवं वोहरीयन्तीति अधिप्पायो। एतेन “अवट्टितसभावस्स अत्तनो, धम्मिनो च धम्ममत्तं उप्पज्जति चेव विनस्सति चा"ति इमं विपरिणामवादं दस्सेति । यं पनेत्थ वत्तब्बं, तं इमिस्सं सस्सतवादविचारणायमेव
348
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009985 |
| Book Title | Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 516 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith, Buddhism, R000, & R005 |
| File Size | 19 MB |