________________
( १.१.१०-१०)
चूळसीलवण्णना
सालिआदि । वसन्ति पतिहन्ति अपरण्णानि एत्थाति वत्थूति अत्थं दस्सेति "वत्थु नामा 'तिआदिना । पुब्बण्णस्स अपरं पवत्तमन्नं अपरण्णं वुत्तनयेन । एवं अट्ठकथानयानुरूपं अत्थं दस्सेत्वा इदानि " खेत्तं नाम यत्थ पुब्बण्णं वा अपरण्णं वा जायती 'ति (पारा० १०४) वुत्तविनयपाळिनयानुरूपम्पि अत्थं दस्सेन्तो " यत्थ वा "तिआदिमाह । तदत्थायात खेत्तत्थाय । अकत भूमिभागोति अपरिसङ्घतो तदुद्देसिको भूमिभागो । “खेत्तवत्थु सीसेना "तिआदिना निदस्सनमत्तमेतन्ति दस्सेति । आदि-सद्देन पोक्खरणीकूपादयो सङ्गहिता ।
दूतस्स इदं दूतेन वा कातुमरहतीति दूतेय्यं । पण्णन्ति लेखसासनं । सासनन्ति मुखसासनं । घरा घरन्ति अञ्ञस्मा घरा अञ्ञ घरं । खुद्दकगमनन्ति दूतेय्यगमनतो अप्पतरगमनं, अनद्धानगमनं रस्सगमनन्ति अत्थो । तदुभयेसं अनुयुञ्जनं अनुयोगोत आह " तदुभयकरण "न्ति । तस्माति तदुभयकरणस्सेव अनुयोगभावतो ।
३०९
कयनं कयो, परम्परा गत्वा अत्तनो धनस्स दानं । की - सद्दहि दब्बविनिमये पठन्ति विक्कयनं विक्कयो, पठममेव अत्तनो धनस्स परेसं दानन्ति वदन्ति । सारत्थदीपनियादीसु पन " कय" न्ति परभण्डस्स गहणं । विक्कयन्ति अत्तनो भण्डस्स दान "न्ति ( सारत्थ टी० २.५९४) वृत्तं । तदेव “ कयितञ्च होति परभण्डं अत्तनो हत्थगतं करोन्तेन, विक्कीतञ्च अत्तनो भण्डं परहत्थगतं करोन्तेना "ति (पारा० अट्ठ० ५१५) विनयट्ठकथावचनेन समेति । वञ्चनं मायाकरणं, पटिभानकरणवसेन उपायकुसलताय परसन्तकग्गहणन्ति वृत्तं होति । तुला नाम याय तुलीयति पमीयति, ताय कूटं “ तुलाकूट "न्ति वुच्चति । तं पन करोन्तो तुलाय रूपअङ्गगहणाकारपरिच्छन्नसण्ठानवसेन करोतीति चतुब्बिधता वृत्ता । अत्तना गहेतब्बं भण्डं पच्छाभागे, परेसं दातब्बं पुब्बभागे कत्वा मिनेन्तीति आह " गण्हन्तो पच्छाभागे "तिआदि । अक्कमति निप्पीळति, पुब्बभागे अक्कमतीति सम्बन्धो । मूले रज्जुन्ति तुलाय मूले योजितं रज्जुं । तथा अग्गे । तन्ति अयणं ।
Jain Education International
कनति दिब्बतीति कंसो, सुवण्णरजतादिमया भोजनपानपत्ता । इध पन सोवण्णमये पानपत्तेति आह “सुवण्णपाती "ति । ताय वञ्चनन्ति निकतिवसेन वञ्चनं । “पतिरूपकं दस्सेत्वां परसन्तकगहणहि निकति, पटिभानकरणवसेन पन उपायकुसलताय वञ्चन "न्ति निकतिवञ्चनं भेदतो कण्हजातकट्ठकथादीसु ( जा० अट्ठ० ४.१०.१९; दी० नि० अट्ठ० १.१०; म० नि० अट्ठ० २.१४९; सं० नि० अट्ठ० ३.५.११६५; अ० नि० अट्ठ०
309
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org