Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 1

SR No.: 009985
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 516
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith, Buddhism, R000, & R005
File Size: 19 MB

Page 326

( १.१.१०-१०)
चूळसीलवण्णना
ठाने ठपेतुं युत्तातिपि अत्यो सम्भवतीति आह " हृदये "तिआदि । निधानवतीपि वाचा कालयुत्ताव अत्थावहा, तस्मा “ कालेनाति इदं "निधानवतिं” वाचं भासिता "ति एतस्सापेक्खवचनन्ति दस्सेति " एवरूपि "न्तिआदिना । इच्छितत्थनिब्बत्तनत्थं अपदिसितब्बो, अपदिसीयति वा इच्छितत्थो अनेनाति अपदेसो, उपमा, हेतुदाहरणादिकारणं वा, तेन सह वत्ततीति सापदेसा, वाचा, तेनाह “सउपमं सकारणन्ति अत्थो "ति । परिच्छेदं दस्सेत्वाति यावता परियोसानं सम्भवति तावता मरियादं दस्सेत्वा तेन वुत्तं "यथा...पे.... भासती'ति । सिखमप्पत्ता हि कथा अत्थावहा नाम न होति । अत्थसंहितन्ति एत्थ अत्थसद्दो भासितत्थपरियायोति वृत्तं " अनेकेहिपी "तिआदि । भासितत्थो च नाम सद्दानुसारेन अधिगतो सब्बोप पकत्यत्थपच्चयत्थभावत्थादिको, ततोयेव भगवतो वचनं एकगाथापदम्पि सङ्क्षेपवित्थारादिएकत्तादिनन्दियावत्तादिनयेहि अनेकेहिपि निद्धारणक्खमताय परियादातुमसक्कुणेय्यं अत्थमावहतीति । एवं अत्थसामञ्ञतो संवण्णेत्वा इच्छितत्थविसेसतोपि संवण्णेतुं “यं वा”तिआदिमाह । अत्थवादिना वत्तुमिच्छितत्थोयेव हि इध गहितो । ननु सब्बेसम्पि वचनं अत्तना इच्छितत्थसहितंयेव, किमेत्थ वत्तब्बं अत्थीति अन्तोलीनचोदनं परिसोधेति “न अञ्ञ"न्तिआदिना । अञ्ञमत्थं पठमं निक्खिपित्वा अननुसन्धिवसेन पच्छा अञ्ञमत्थं न भासति । यथानिक्खित्तानुसन्धिवसेनेव परियोसापेत्वा कथेतीति अधिप्पायो ।
भगवा
१०. एवं परिपाटिया सत्तमूलसिक्खापदानि विभजित्वा सतिपि अभिज्झादिप्पहानस्स संवरसीलसङ्गहे उपरिगुणसङ्गहतो, लोकियपुथुज्जनाविसयतो च उत्तरिदेसनाय सङ्गहितुं तं परिहरित्वा पचुरजनपाकटं आचारसीलमेव विभजन्तो “बीजगामभूतगामसमारम्भा 'तिआदिमाहाति पाळियं सम्बन्धो वत्तब्बो । तत्थ विजायन्ति विरुहन्ति एतेहीति बीजानि । पच्चयन्तरसमवाये सदिसफलुप्पत्तिया विसेसकारणभावतो विरुहनसमत्थानं सारफलादीनमेतं अधिवचनं । भवन्ति, अहुवुन्ति चाति भूता, जायन्ति वड्डन्ति जाता, वड्ढिता चाति अत्थो । वड्डमानकानं वड्ढित्वा, ठितानञ्च रुक्खगच्छादीनं यथाक्कममधिवचनं। विरुळ्हमूला हि नीलभावं आपज्जन्ता तरुणरुक्खगच्छा जायन्ति वड्ढन्तीति वुच्चन्ति । वड्ढित्वा ठिता महन्ता रुक्खगच्छा जाता वड्ढिताति । गामोति समूहो, सो च सुद्धट्ठकधम्मरासि, बीजानं भूतानञ्च तथाद्धसमञ्ञानं अट्ठधम्मानं गामो, तेयेव वा गामोति तथा । अवयवविनिमुत्तस्स हि समुदायस्स अभावतो दुविधेनापि अत्थेन तेयेव तिणरुक्खलतादयो गय्हन्ति ।
अपिच भूमियं पतिट्ठहित्वा हरितभावमापन्ना रुक्खगच्छादयो देवता परिग्गय्हन्ति,
३०३
303