________________
(१.१.८-८)
चूळसीलवण्णना
२८५
पहरणप्पकारादिअतीतेसु वा सङ्खारेसु भवेय्य, अनागतेसु वा पच्चुप्पन्नेसु वा । तत्थ न ताव अतीतानागतेसु सम्भवति तेसं अभावतो। पच्चुप्पन्नेसु च सङ्घारानं खणिकत्ता सरसेनेव निरुज्झनसभावताय विनासाभिमुखेसु निप्पयोजनो एव पयोगो सिया । विनासस्स च कारणरहितत्ता न पहरणप्पकारादिपयोगहेतुकं मरणं, निरीहकताय च सङ्घारानं कस्स सो पयोगो, खणिकत्ता वधाधिप्पायसमकालभिज्जनकस्स किरियापरियोसानकालानवट्ठानतो कस्स वा पाणातिपातकम्मबद्धोति ?
वुच्चते- वधकचेतनासहितो सङ्घारानं पुञ्जो सत्तसङ्घातो हन्ति, तेन पवत्तितवधप्पयोगनिमित्तापगतुस्माविज्ञाणजीवितिन्द्रियो मतवोहारप्पवत्तिनिबन्धनो यथावुत्तवधप्पयोगाकरणे उप्पज्जनारहो रूपारूपधम्मसमूहो हाति, केवलो वा चित्तचेतसिकसन्तानो, वधप्पयोगाविसयभावेपि तस्स पञ्चवोकारभवे रूपसन्तानाधीनवुत्तिताय रूपसन्ताने परेन पयोजितजीवितिन्द्रियुपच्छेदकपयोगवसेन तन्निब्बत्तिविबन्धकविसदिसरूपुप्पत्तिया विहते विच्छेदो होतीति न पाणातिपातस्स असम्भवो, नापि अहेतुको पाणातिपातो, न च पयोगो निप्पयोजनो पच्चुप्पन्नेसु सङ्घारेसु कतपयोगवसेन तदनन्तरं उप्पज्जनारहस्स सङ्घारकलापस्स तथाअनुप्पत्तितो, खणिकानं सङ्घारानं खणिकमरणस्स इध मरणभावेन अनधिप्पेतत्ता सन्ततिमरणस्स च यथावुत्तनयेन सहेतुकभावतो न अहेतुकं मरणं, न च कत्तुरहितो पाणातिपातप्पयोगो निरीहकेसुपि सङ्खारेसु सन्निहिततामत्तेन उपकारकेसु अत्तनो अत्तनो अनुरूपफलुप्पादननियतेसु कारणेसु कत्तुवोहारसिद्धितो यथा "पदीपो पकासेति, निसाकरो चन्दिमा"ति, न च केवलस्स वधाधिप्पायसहभुनो चित्तचेतसिककलापस्स पाणातिपातो इच्छितो सन्तानवसेन अवट्ठितस्सेव पटिजाननतो, सन्तानवसेन पवत्तमानानञ्च पदीपादीनं अत्तकिरियासिद्धि दिस्सतीति अत्थेव पाणातिपातेन कम्मबद्धोति । अयञ्च विचारो अदिन्नादानादीसुपि यथासम्भवं विभावेतब्बो ।
साहथिकोति सयं मारेन्तस्स कायेन वा कायपटिबद्धेन वा पहरणं । आणत्तिकोति अधे आणापेन्तस्स "एवं विज्झित्वा वा पहरित्वा वा मारेही''ति आणापनं । निस्सग्गियोति दूरे ठितं मारेतुकामस्स कायेन वा कायपटिबद्धन वा उसुयन्तपासाणादीनं निस्सज्जनं । थावरोति असञ्चारिमेन उपकरणेन मारेतुकामस्स ओपातापस्सेनउपनिक्खिपनं, भेसज्जसंविधानञ्च । विज्जामयोति मारणत्थं मन्तपरिजप्पनं आथब्बणिकादीनं विय । आथब्बणिका हि आथब्बणं पयोजेन्ति नगरे वा रुद्ध सङ्गामे वा पच्युपट्टिते पटिसेनाय पच्चत्थिकेसु पच्चामित्तेसु ईतिं उप्पादेन्ति उपद्दवं उप्पादेन्ति रोगं उप्पादेन्ति पज्जरकं
285
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org