Page Text
________________
२८४
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
(१.१.८-८)
पुग्गलस्स । याय पन चेतनाय पवत्तमानस्स जीवितिन्द्रियस्स निस्सयभूतेसु महाभूतेसु उपक्कमकरणहेतु महाभूतपच्चया उप्पज्जनकमहाभूता नुप्पज्जिस्सन्ति, सा तादिसपयोगसमुट्ठापिका
चेतना पाणातिपातोति
आह "जीवितिन्द्रियुपच्छेदकउपक्कमसमुट्ठापिका"ति, जीवितिन्द्रियुपच्छेदकस्स कायवचीपयोगस्स तन्निस्सयेसु महाभूतेसु समुट्ठापिकाति अत्थो । लद्भुपक्कमानि हि भूतानि पुरिमभूतानि विय न विसदानि, तस्मा समानजातियानं भूतानं कारणानि न होन्तीति तेसुयेव उपक्कमे कते ततो परानं असति अन्तराये उप्पज्जमानानं भूतानं, तन्निस्सितस्स च जीवितिन्द्रियस्स उपच्छेदो होति । “कायवचीद्वारान"न्ति एतेन वितण्डवादिमतं मनोद्वारे पवत्ताय वधकचेतनाय पाणातिपातभावं पटिक्खिपति ।
पयोगवत्थुमहन्ततादीहि महासावज्जता तेहि पच्चयेहि उप्पज्जमानाय चेतनाय बलवभावतो वेदितब्बा। एकस्सापि हि पयोगस्स सहसा निप्फादनवसेन, किच्चसाधिकाय बहुक्खत्तुं पवत्तजवनेहि लद्धासेवनाय च सन्निट्ठापकचेतनाय वसेन पयोगस्स महन्तभावो । सतिपि कदाचि खुद्दके चेव महन्ते च पाणे पयोगस्स समभावे महन्तं हनन्तस्स चेतना तिब्बतरा उप्पज्जतीति वत्थुस्स महन्तभावो । इति उभयम्पेतं चेतनाय बलवभावेनेव होति । सतिपि च पयोगवत्थूनं अमहन्तभावे हन्तब्बस्स गुणमहत्तेनपि तत्थ पवत्तउपकारचेतना विय खेत्तविसेसनिप्फत्तिया अपकारचेतनापि बलवती, तिब्बतरा च उप्पज्जतीति तस्सा महासावज्जता दट्ठब्बा । तेनाह "गुणवन्तेसू"तिआदि । “किलेसान"न्तिआदिना पन सतिपि पयोगवत्थुगुणानं अमहन्तभावे किलेसुपक्कमानं मुदुतिब्बताय चेतनाय दुब्बलबलवभाववसेन अप्पसावज्जमहासावज्जभावो वेदितब्बोति दस्सेति ।
सम्भरीयन्ति सहरीयन्ति एतेहीति सम्भारा, अङ्गानि । तेसु पाणसञिता, वधकचित्तञ्च पुब्बभागियानिपि होन्ति । उपक्कमो पन वधकचेतनासमुट्ठापितो सहजातोव । पञ्चसम्भारवती पन पाणातिपातचेतनाति सा पञ्चसम्भारविनिमुत्ता दट्ठब्बा | एस नयो अदिन्नादानादीसुपि ।
एत्थाह -- खणे खणे निरुज्झनसभावेसु सङ्घारेसु को हन्ति, को वा हाति, यदि चित्तचेतसिकसन्तानो, एवं सो अनुपतापनछेदनभेदनादिवसेन न विकोपनसमत्थो, नापि विकोपनीयो, अथ रूपसन्तानो, एवम्पि सो अचेतनताय कट्ठकलिङ्गरूपमोति न तत्थ छेदनादिना पाणातिपातो लब्भति यथा मतसरीरे । पयोगोपि पाणातिपातस्स
284
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009985 |
| Book Title | Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 516 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith, Buddhism, R000, & R005 |
| File Size | 19 MB |